مقالات

چکیده: آنچه پیش روی دارید، بخشی از یک تحقیق گسترده در مسئله تبلیغات است که طی چهار سال اخیر از سوی نگارنده تهیه و به صورت یک ماده درسی در دانشگاه امام صادق(ع) ارائه گردیده است. ره آورد این تحقیق مطالبی است با ظرفت حدود هشتصد صفحه که به خواست خدا در آینده تکمیل و چاپ و عرضه خواهد شد. طرح این موضوع بدین شیوه برای نخستین بار در معرض دید اندیشمندان و فضلا قرار میگیرد.

چكيده: در پژوهش حاضر، ابتدا مخاطبان قرآن در عصر نزول بررسي شده و تا حدودي به معرفي آنان مي پردازد؛ محور دوم بحث، شيوه هايي است كه قرآن كريم براي ارتباط و پيام رساني به اين مخاطبان بر مي گزيند و محور سوم بحث نگرشي دارد بر ويژگي هاي پيام هاي قرآني و عبرت ها و اخبار غيبي اي كه به عنوان يك ويژگي مطرح است؛ حاصل آن كه قرآن گر چه در يك عصر خاص نازل شده، پيام آن جهاني بوده و هدف آن اعتلاي كلمه توحيد در سراسر گيتي است؛ قرآن كريم در رسيدن به اين هدف والا…

چکیده روایت­ های متناقض درخصوص مناسبات حسنیان و امامان شیعه، گزارش­ های موجود از همدلی و روابط نزدیک آنان را به حاشیه رانده و ابعاد مختلف مناسبات ایشان را در پرده­ ای از ابهام باقی گذارده ­است. مقاله حاضر بر آن است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی، ابتدا به بررسی چگونگی مناسبات سادات حسنی و امامان شیعه بپردازد و سپس با بررسی برخی از روایت­ های متون شیعی به پاسخی برای علت وجود روایت­ های متناقض درخصوص روابط ایشان دست یابد. نتایج این بررسی نشان می­ دهد با آغاز کوشش حسنیان برای در دست­ گرفتن قدرت، آنان به تدریج از…

چکیده هرچند اغلب گزارش ­هایی که از سقیفه بنی ­ساعده در منابع دست اول وجود دارد، حاکی از آن است که تصمیم­ های اتخاذ شده در آن با حضور و مشارکت سیاسی عموم مهاجران و انصار صورت گرفته، مدعای مقاله پیش­رو بر این است که عموم مهاجران و انصار از وقایع مدینه بی­ خبر بودند و به همین دلیل، مشارکت سیاسی فعالی در این وقایع نداشتند. حدود سه هزار نفر از بزرگان مهاجر و انصار که به دستور پیامبر(ص) ملزم به حضور در لشکر اسامه بودند، در منطقه ­ای به نام «جِرف»، در سه مایلی(پنج کیلومتری) بیرون از مدینه، اردو…

چکیده: سیره تبلیغی پیامبر اعظم (ص) از ابعاد مختلف با دانش مدیریت، مقایسه‌پذیر و تحلیل‌پذیر است. مدیریت تبلیغی ایشان در برابر دگراندیشان و پیروان ادیان الهی دیگر، مبین اصول لازم و اساسیِ تعامل و ارتباط با اهل کتاب در سراسر جهان در عصر حاضر است؛ تا کسانی که می‌خواهند مدیریت جامعه را بر عهده گیرند ضمن برخورداری از آن شرایط، از الگوها و اسوه‌های الهی پیروی نمایند. به علاوه، مفهوم بازار‌یابی اجتماعی، داعیه ترویج و تبلیغ ایده‌ها و مفاهیم اجتماعی را دارد که به نظر می‌رسد مطالعه و بررسی این دو مقوله، دارای نکات و حساسیت‌های خاصی است. در این…

چکیده واقعۀ غدیر در جریان تاریخ اسلام، از سال دهم هجرى تا به امروز، چالش‌برانگیزترین مسئله میان مدرسۀ اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) و مدرسۀ عامه بوده است. آیات غدیر از حیث شأن نزول، پژوهش‌های بسیارى از فریقین را به خود جذب کرده است. در مقالۀ حاضر برآنیم تا با برشمردن ویژگی‌هاى انبیا (ع) و ارزیابى امامت به‌عنوان پشتوانه و قرین رسالت در قرآن، و نیز با توجه به نقش اساسى اسباب‌النزول در تفسیر آیات و بیان بروز اختلاف دربارۀ نزول آخرین سوره و آخرین آیۀ قرآن، شأن نزول آیات غدیر را در حوزۀ تفسیر و تاریخ و حدیث فریقین نقد و بررسى…

چکیده خلافت عباسی در عهد متوکل همچنان دورنمایی از قدرت و اقتدار را در اختیار خویش داشت. در عصر وی به جریان اعتزال خاتمه داده شد، جریانی که مورد حمایت متعصبانه سه خلیفه پیشین بود. متوکل با دوری از آن، چالشی را از سر راه خلافت برداشت؛ اما چالش قدرت روز افزون ترکان که ریشه در عصر معتصم داشتند، نیرو گرفت. آن­ها در به قدرت رساندن متوکل بی­تأثیر نبودند؛ اما وی نتوانست قدرت آنان را مهار کند و بدین­گونه جان بر سر این راه نهاد .در چنین فضایی، قاتلان وی، از جمله منتصر، برای توجیه قتل او و تبرئه خود،…

چکیده مطالعات اسلامی به عنوان یکی از حوزه‌های مهم شرق‌شناسی از دیر باز مورد توجه مستشرقان بوده است. ولتر به عنوان یکی از این مستشرقان در سده هجدهم میلادی (1694- 1778) به شرح و بسط آراء و افکار خود درباره اسلام به ویژه حضرت محمد(ص) پرداخت. او در آغاز یعنی در مرحله نخست، نگاهی بسیار منتقدانه نسبت به اسلام و حضرت محمد(ص) داشته است. تا جائی که پیامبر را مردی جاعل، دروغگو و فریب‌کار معرفی کرده است. مرحله دوم که در اواسط زندگی فرهنگی و علمی او است، به موضعی معتدل­تر نسبت به اسلام و حضرت محمد(ص) رسیده است. در…

چکیده غدیر را باید ثمرۀ نبوت و میوۀ رسالت و تعیین‌کنندۀ خط‌مشیّ مسلمانان تا قیامت دانست، نه فقط یک واقعۀ تاریخی؛ اگرچه برخی همواره برآنند که از فروغ این حقیقت تابناک، کاسته و با طرح پرسش‌هایی بی‌اساس، آن را مخدوش و یا به‌گونه‏ای مورد پسند خود تفسیر کنند. پژوهش حاضر در راستای نقد آرای عثمان خمیس در کتاب نگرشی نو به تاریخ صدر اسلام و پاسخگویی به اصلی‏ترین پرسش‌های پیرامون غدیر، همانند‏: موقعیت جغرافیایی غدیر، آیۀ ولایت و دلالت معنای واژۀ «مولا»، ادعای عدم حضور امام علی (ع) در مکه و غدیر، استناد به آیۀ شورا در موضوع جانشینی، متن…

چکیده در مقاله حاضر، با معرفی نمونه هایی از وصایای پیامبر اکرم(ص)، نظریه انکار وصایت پیامبر اکرم(ص) درباره جانشینی امام علی(ع) و تناقض میان آن نظریه با روایات نبوی و نیز واقعیت‌های تاریخی را نقد می‌کنیم. انکار وصایت، دیدگاه کسانی است که معتقدند پیامبر اکرم، آگاهانه با امتناع از تعیین جانشین خود، آیندۀ امت را به صحابة خویش سپرد. از زاویه‌ای دیگر، بررسی وصایای خلفای اسلامی، نشان می‌دهد که اساس انتقال قدرت در تمامی خلافت‌های اموی و عباسی و عثمانی (جز در موارد استثنایی) بر پایة وصیت حاکم بوده است و به‌طور پیش‌فرض در این نظریه، تنها پیامبر اکرم (ص)…

چکیده این پژوهش به بررسی چگونگی گزارش طبرسی به عنوان یک سیره‌نویس شیعه از غزوه خیبر از طریق نقد تاریخی گزارش وی در تطبیق با دیگر منابع سنی و شیعی پرداخته است. برای این بررسی، اجزای گزارش طبرسی با دیگر منابع سنی و شیعی تطبیق شده و با استفاده از این روش، ضمن مشخص کردن منابع طبرسی و نقاط قوت و ضعف گزارش وی، تأثیرات تفاوت نگاه سیره نویسان شیعی و سنی و یا تفاوت منابع آنان برنحوه نقل وقایع این غزوه نشان داده شده است. برآمد این بررسی نشان می­دهد که هرچند طبرسی مانند دیگر سیره­ نویسان شیعی به…

چکیده: انديشمندان مسلمان در تبيين مصداق آسمان هاي هفتگانه قرآن پنج ديدگاه عمده ارائه داده اند، اول، سخن گفتن قرآن بر اساس علم مخاطبان اوليه و مخالف دانستن انگاره هفت آسمان با علم امروزين بشر، دوم، غير تعييني دانستن عدد هفت و دلالت آن بر کثرت، سوم، مادي دانستن هفت آسمان و تطبيق هفت آسمان با پديده هاي شناخته شده مادي، چهارم، مادي دانستن هفت آسمان و تطبيق آسمان اول با کيهان و ناشناخته دانستن شش آسمان ديگر، پنجم، مادي دانستن آسمان اول و معنوي و مجرد دانستن شش آسمان يا شش عالم ديگر. مقاله حاضر ضمن نقد سه ديدگاه…