چکیده:
بهمنظور شناخت نقاط ابهام آمیز سیره عمومی و همچنین کیفیت تعاملات امامان معصوم (ع) با نوع انسانِ معاصر با آنان بررسی تاریخ تشیع در دوره زمانی هر یک از امامان معصوم (ع) بهعنوان بخشی از افراد جامعه انسانی ضروری به نظر میرسد. سؤال کلی بررسی شده در این نوشتار به وضعیت فرهنگی و سیاسی شیعیان در دوران امام جواد (ع) معطوف است. این نوشتار به دنبال بررسی این فرضیه است، که آیا وضعیت شیعیان در شرایطی یکدست و یکپارچه بوده است؟ یا اینکه برخلاف تصور رایج، اختلافات جدی کلامی در میان جامعه شیعه و امامیه وجود داشته است، با تردید کمتری میتوان ادعا کرد که در مجموع فرضیه دوم با واقعیات عینی تاریخی منطبقتر است؛ بررسی فرقهها و پراکندگی جغرافیایی شیعیان در این دوره بخشهای ابتدایی این کار را شکل دادهاند.
کلیدواژهها: تاریخ تشیع، امام جواد، شیعه، امامیه.
فصول پایاننامه:
این پژوهش در چهار فصل نگارش شده است:
فصل اول با عنوان «وضعیت کلی گروهها»
* گفتار اول: دستهبندیهای شیعی
* گفتار دوم: مروری بر بعض اندیشههای غیر شیعی
فصل دوم با عنوان «مرکز حضور شیعیان در عصر امام جواد (ع)»
* گفتار اول: عراق
* گفتار دوم: یمن
* گفتار سوم: ایران
فصل سوم با عنوان «وضعیت فرهنگی شیعیان در این دوره»
* گفتار اول: وضعیت کلی راویان
* گفتار دوم: مناظرات و احتجاجات
فصل چهارم با عنوان «وضعیت سیاسی در دوره امام جواد (ع)»
* گفتار اول: شرایط عمومی و سیاسی آن دوره
* گفتار دوم: وضعیت سیاسی شیعه
* گفتار سوم: عملکرد سیاسی امام جواد (ع).