حکومت امام علی (ع) و نقش اصحاب بیعت رضوان در آن

چکیده:

امام علی (ع) در سال 35 هجری پس از بیعت مردم زمام امور مسلمانان را در دست گرفت. در حکومت ایشان ادامه حضور اصحاب پیامبر اکرم (ص) و تأثیر آنان می‌توانست در امر هدایت جامعه کمک‌رسان باشد. صحابه بیعت رضوان که یادآور یک واقعه تاریخی بسیار مهم صدر اسلام به شمار می‌رفتند، دسته‌ای از این گروه بودند. به نظر می‌رسد این صحابه در زمان حیات پیامبر اکرم (ص) از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند. این صحابه در حکومت امام علی (ع) یکدست نبوده، برخی از این افراد نسبت به حکومت ایشان موافق، برخی بی‌طرف و حتی گروهی در مقام مخالف دیده شدند و بنا بر موضع خود عملکردهای متفاوتی را نشان دادند. دسته اول: اصحاب موافق امام علی (ع) که %47/3 را به خود اختصاص داده بودند و با نقش‌پذیری در فعالیت‌های متفاوت، سیاسی، نظامی، اقتصادی و … به حمایت همه‌جانبه و پیروی از ایشان پرداختند. در همه دوران حکومت امام علی (ع) به حمایت همه‌جانبه و پیروی از ایشان پرداختند که در این نقش‌پذیری‌ها، عملکرد نظامی که %75 صحابه را تشکیل می‌داد نسبت به سایر عملکردها شاخص‌تر بود. در گروه موافق برخی از صحابه دو تا سه مسئولیت را به عهده داشتند. دسته دوم بنا بر موضع بی‌طرفی خود، از امام کناره‌گیری نموده و در هیچ حرکتی از ایشان طرفداری نکردند. دسته سوم: این گروه بنا بر موضع مخالف خود که %14 درصد صحابه را به خود اختصاص داده‌اند به فعالیت‌های از قبیل: راه‌اندازی جنگ، همراهی با دشمن، ارتباط با دشمن و … در حکومت امام به اختلال دست زدند. مهم‌ترین دستاوردهای این پژوهش، حمایت همه‌جانبه صحابه برجسته بیعت رضوان از حکومت امام علی (ع) بود و حضور اکثریت موافق به اقلیت مخالف اجازه نمی‌داد که مانع حقانیت امام و حکومت ایشان شود. صحابه موافق، حکومت امام علی (ع) و روش ایشان را ادامه حکومت پیامبر اکرم (ص) می‌دیدند، به همین سبب پیروی از امام را بر خود لازم می‌دانستند.

کلیدواژه‌ها:حکومت، امام علی (ع)، نقش، اصحاب، بیعت، بیعت رضوان.

فصول پایان‌نامه:

این پژوهش در پنج فصل به تبیین مطالب خود پرداخته است:
فصل اول: «کلیات پژوهش»
* طرح مسئله
* فرضیه‌های پژوهش
* روش پژوهش
* معرفی منابع
فصل دوم: «بیعت رضوان»
* تاریخچه بیعت رضوان
* آیات نازل شده درباره بیعت رضوان
* پیامد بیعت رضوان
* مسیر بازگشت و وقایع آن
* فضایل اصحاب بیعت رضوان
فصل سوم: «عملکرد اصحاب بیعت رضوان از سال ششم هجری تا به حکومت رسیدن امام علی (ع)»
* عملکرد اصحاب بیعت رضوان در زمان پیامبر اکرم (ص)
* عملکرد اصحاب بیعت رضوان در زمان سه خلیفه اول
فصل چهارم: «عملکرد اصحاب بیعت رضوان در زمان امام علی (ع)»
* حکومت امام علی (ع)
* عملکردهای اصحاب بیعت رضوان در زمان امام علی (ع)
* عملکرد اصحاب بیعت رضوان که درحکومت امام علی (ع) موضع مخالف داشتند
* عملکرد اصحاب بیعت رضوان بی طرف در حکومت امام علی (ع)
* موضع نامشخص
فصل پنجم: «نتیجه‌گیری»
* نتیجه
* پیشنهادها.