چکیده:
بی‌شک وجود اختلاف در جوامع بشری واقعیتی غیرقابل انکار است. این اختلاف‌ها می‌توانند بستر مناسبی را برای پدید آمدن تنش، در جامعه فراهم آورند. اگر تعارض و تنش در جامعه مدیریت نشود چه‌بسا پیامدهای آن بحران را در پی دارد و گاه این امر می‌تواند بنیان‌های جامعه را متزلزل نماید. بازخوانی تاریخ و حوادث جامعه نبوی، الگویی عملی در اختیار ما می‌نهد که با بازشناسی اقدامات رسول‌الله (ص) در مواجهه با تنش‌های جامعه نبوی، مسیری مناسب فرا روی مدیران جامعه قرار دهیم. بدین منظور با بهره جستن از روش تاریخی به استقراء فعالیت‌های رسول‌الله (ص) در این وادی پرداخته‌ایم و در ضمن این استقراء، به بسترهای بروز اختلاف و تنش در جامعه نیز توجه شده است. پس از جمع آوری اقدامات حضرت (ص) و تحلیل آن‌ها علاوه بر آشنا شدن با تکنیک‌های استفاده شده توسط ایشان، به این نتیجه می‌رسیم که فعالیت‌های ایشان بر پیشگیری متمرکز بوده است و سعی بر این بوده است که در حد امکان از بروز تنش جلوگیری به عمل آید. البته در مواقع پدید آمدن تنش و درگیری، حضرت (ص) با قاطعیت به مقابله با آن پرداخته‌اند.
کلیدواژه‌ها:رسول خدا (ص)، تنش، تعارض، مدیریت، مدینه.
مقالات مرتبط:
1. بررسی تاریخی زمینه‌های بروز تعارض در مدینه النبی، سید حسین فلاح زاده، حسین قاضی خانی، تاریخ اسلام، بهار 1391، سال سیزدهم، شماره 49، (30 صفحه، از 25 تا 54)، (علمی – پژوهشی).
2. رسول خدا و مدیریت نزاع‌های مدینه، حسین قاضی خانی، سید محمدحسین هاشمیان، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، تابستان 1391، سال سوم، شماره 7، (20 صفحه، از 27 تا 46)، (علمی – پژوهشی).
3. مسئله پیشگیری مدیریت تعارض در مدینه عصر رسول خدا (ص) با تکیه بر تکنیک‌هایی از پیامبر (ص) در پیشگیری از بروز تنش، حسین قاضی خانی، سخن تاریخ، پاییز و زمستان 1392 سال ششم شماره 18، (25 صفحه، از 94 تا 118)، (علمی – ترویجی).
فصول پایان‌نامه:
این پژوهش در چهار فصل نگارش شده است:
فصل اول: «ادبیات تحقیق (مفاهیم و مباحث نظری)»
* مدیریت
* تنش
* تضاد
* تعارض
* دیدگاه‌های نگرش به تعارض و تضاد
* انواع تضاد و تعارض
* سطوح تعارض و تضاد
* فرآیند شکل‌گیری تعارض و تضاد
* مدیریت تنش
* تکنیک‌های مدیریت تعارض
* عوامل بروز تنش در جامعه (با تکیه بر جامعه مدینه)
فصل دوم: «تنش‌ها در جامعه مدینه»
الف) عوامل ساختاری
ب) عوامل انسانی
ج) چالش قدرت در جزیرة‌العرب.
فصل سوم: «اقدامات پیشگیرانه پیامبر (ص)»
* اخذ پیمان جهت تبعیت و پشتیبانی
* وحدت افزایی
* ساخت مسجدالنبی (ص)(ضرورت وجود مرکزی برای ساماندهی امور)
* وضع قانون
* تعیین مرجع حل اختلاف
* تغییر نگرش‌ها
* برنامه‌ریزی برای کنترل عوامل اختلاف انگیز
* بودن در کنار مردم
* قرار دادن جانشین
* پاسخگو بودن حکومت نسبت به اقدامات کارگزاران و افراد خود
* حفظ اسرار از غیرخودی‌ها
* تقویت روحیه امیدواری و مقابله با یأس
* رصد جریان های واگرا
* بهانه ندادن به دشمن
* مشورت و مذاکره
* قاطعیت به هنگام عمل
* تعیین تکلیف مسائل حل نشده از گذشته
* اقدامات در آستانه بروز تنش
فصل چهارم: «رسول خدا (ص) در مواجهه با تنش‌های روی‌داده»
* بخشش و مدارا
* شورآفرینی
* نمادسازی اسلامی
* تغییر فضا
* استفاده از افراد شایسته جهت رفع تخاصم
* مسکوت نهادن
* آشتی دادن
* حل مسأله
* برخورد.