حجت‌الاسلام‌ و المسلمین محمدتقی سبحانی

1. سوابق آموزشی

1 – 1. تحصیلات

1 – 1 – 1. تحصیلات حوزوی

* ورود به حوزه علمیه قم در سال 1361؛
– اتمام سطح حوزه در سال 1368؛
– هفت‌ سال تحصیل در دروس خارج فقه و اصول و بهره‌مندی از اساتید بزرگواری همچون آیت‌الله حاج شیخ جواد تبریزی و آیت‌الله وحید خراسانی و نیز دو سال درس اصول آیت‌الله سید کاظم حائری؛
– تحصیل فلسفه مشاء (اشارات و تنبیهات) حدود ۲ سال نزد حضرت آیت‌الله حسن‌زاده در سال ۷۴ و ۷۵؛
– تحصیل فلسفه حکمت متعالیه (اسفار اربعه) حدود ۳ سال نزد حضرت آیت‌الله جوادی آملی سال ۷۵ـ۷۷؛
– تحصیل فلسفه حکمت متعالیه (اسفار اربعه) حدود ۲ سال نزد حضرت آیت‌الله مصباح یزدی ۷۵ـ۷۷.

1 – 1 – 2. تحصیلات دانشگاهی:

* رشته فلسفه دین، کارشناسی ارشد، مؤسسه امام خمینی(ره) ۷۳ـ۷۷.
* رشته فلسفه اسلامی، کارشناسی ارشد، تربیت مدرس – دانشگاه قم، ۱۳۷۷.
* رشته فلسفی تطبیقی، دکتری، تربیت مدرس، دانشگاه قم، 1386.

1 – 1 – 3. مطالعات و تخصص‌های فردی

۱. فلسفه اسلامی؛
۲. فلسفه غرب، فلسفه معاصر به‌ویژه در اگزیستانسیالیسم و فلسفه تحلیلی؛
۳. عرفان اسلامی، تاریخ تصوف و مبانی عرفان ابن عربی؛
۴. فلسفه دین و کلام جدید، زبان دین، عقل و وحی، معرفت‌شناسی دینی و …؛
۵. کلام اسلامی، ایمان، اسماء و صفات الهی، امانت، معاد؛
۶. زبان دینی، پژوهشگر ۷۶ـ۷۸؛
۷. عقلانیت دین، پژوهشگر ۷۷ـ۷۹؛
۸. ایمان‌گروی و اگزیستانیسم و عرفان اسلامی، پژوهشگر ۷۵ـ۷۸؛
۹. مبانی فلسفی سکولاریسم، پژوهشگر ۷۹ـ۸۱؛
۱۰. غرب‌شناسی (نگرش فلسفی و فرهنگی)، پژوهشگر ۸۱ـ۸۰.

1 – 2. تدریس

1 – 2 – 1. عنوان دروس

1. ‎عرفان و تصوف در تاریخ و مبانی؛
2. فلسفه غرب؛
3. ادبیات عرب؛
4. فقه و اصول؛
5. کلام اسلامی؛
6. فلسفه اسلامی؛
7. تدریس فلسفه معاصر و متافیزیک غرب؛
8. فلسفه معاصر – قرون‌وسطی؛
9. عقاید امامیه؛
10. تاریخ کلام اسلامی و شیعی.

1 – 2 – 2. محل تدریس

1. حوزه علمیه قم، 64-78؛
2. موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 78-81؛
3. دانشگاه مفید، 78-81؛
4. مجتمع آموزش عالی قم (وابسته به دانشگاه تهران)، ۷۷ـ۸۰؛
5. جامعه المصطفی العالمیه (ص)، 85-89؛
6.دانشگاه قرآن و حدیث، سال 1386 تا 1389.
7. دانشگاه ادیان، ۸۸ ـ۹۱.

______________________________________________________________________________________________

2. سوابق اجرایی

1. ریاست پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛
2. مدیریت پژوهش موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۷۳ـ۷۵؛
3. عضویت در گروه دین‌شناسی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۷۳ـ۷۵؛
4. مدیریت مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما، 1380؛
5. معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، از سال ۸۰ تا ۸۸؛
6. عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، از سال ۸۱ تاکنون؛
7. مسئول انجمن علمی کلام اسلامی، ۱۳۸۹ تا 1391 و از 1399 تا کنون؛
8. مدیریت مرکز الحضاره (لبنان)، از سال ۱۳۸۹ تاکنون؛
9. مدیریت بنیاد فرهنگی امامت، مدیر، از سال ۱۳۸۸ تاکنون؛
10. مدیریت پژوهشکده کلام اهل‌بیت(ع)، دارالحدیث، ۱۳۹۰ تاکنون.
11. مدیر بخش کلام و اندیشه سیاسی و اجتماعی دانشنامه اهل بیت (علیهم السلام) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات، از سال 1392 تاکنون
12. مدیر علمی آثار منتشره در همایش بین المللی نقش شیعه در گسترش و علوم اسلامی از سال 1397 تا 1399.

______________________________________________________________________________________________

3. سوابق پژوهشی

3 – 1. مقالات

3 – 1 – 1. مقالات علمی – پژوهشی

1. ایده «بلاکیف» در کشاکش دو خوانش وجودی و مفهومی، جاویدان خرد، پاییز و زمستان 1390، شماره 20. (دریافت مقاله)
2. بررسی جهت‌داری علوم تجربی از منظر برخی اندیشمندان معاصر؛ آیت‌الله جوادی آملی، دکتر سروش و حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین میرباقری، روش‌شناسی علوم انسانی، زمستان 1392، شماره 77. (دریافت مقاله)
3. حجیت متشابک منابع معرفت در فهم و تبیین آموزه های اعتقادی، تحقیقات کلامی، پاییز 1392، سال اول، شماره 2. (دریافت مقاله)
4. مدرسه کلامی اصفهان، تاریخ فلسفه، زمستان 1391، سال سوم، شماره 11.
5. مؤمن الطاق و روش کلامی او، کلام اسلامی، بهار 1392، شماره 85. (دریافت مقاله)
6.ظرفیت‌های دانش کلام در مطالعات تمدنی، نقد و نظر، پاییز 1393، شماره 75. (دریافت مقاله)
7. کلام امامیه پس از دوران حضور؛ نخستین واگرایی‌ها، نقد و نظر، بهار 1394، شماره 77. (دریافت مقاله)
8.نقش نظریه «معنا» در تبیین هشام بن حکم از ماهیتِ ارادۀ خدا، نقد و نظر، زمستان 98، شماره 96(دریافت مقاله)
9. آراء متکلمان نوبختی در میانه مدرسۀ کوفه و بغداد، نقد و نظر، تابستان 91، شماره 66. (دریافت مقاله)

3 – 1 – 2. سایر مقالات

1. آراء و افکار (مصاحبه)، میقات الحج، پاییز 1381، شماره 18.
2. اجتهاد بر بنیان مصلحت‌اندیشی، آینه پژوهش، بهمن و اسفند 1374، شماره 36.
3. از تاریخ تا اندیشه (بازنگری تاریخ فکر شیعه؛ پیش‌نیازها)، خردنامه همشهری، مرداد و شهریور 1387، شماره 28.
4. انسان، سکولاریسم و حقوق زنان، کتاب نقد، زمستان 1382، شماره 29.
5. بازخوانی نسبت سکولاریسم و حکومت دینی، نقد و نظر، پاییز و زمستان 1383، شماره 35 و 36.
6. بررسی کتاب مقدمه‌ای بر مبانی عرفان و تصوف، آینه پژوهش، آذر و دی 1373، شماره 28.
7. به‌ سوی تمدن نوین اسلامی (مصاحبه)، سوره اندیشه، آبان و آذر 1385، شماره 29.
8. پلورالیسم دینی (مصاحبه)، کتاب نقد، بهار 1387، شماره 46.
9. پی‌ریزی تمدن اسلامی و همخوانی شریعت با شرایط زمان، آینه پژوهش، بهمن و اسفند 1374، شماره 36.
10. ترجمه نهایة الحکمة در ترازوی نقد، آینه پژوهش، خرداد و تیر 1372، شماره 19.
11. جایگاه مسعودی در تاریخ عقاید و ادیان، آینه پژوهش، مهر و آبان 1375، شماره 40.
12. حکومت اسلامی و ضرورت تدوین الگوهای جامع (با تطبیق بر حوزه زنان)، حکومت اسلامی، تابستان 1387، شماره 48.
13. حوزویان و نهضت نرم‌افزاری، حوزه اصفهان، زمستان 1382، شماره 12.
14. درآمدی بر جریان‌شناسی اندیشه اجتماعی دینی در ایران معاصر (1)، نقد و نظر، پاییز و زمستان 1385، شماره 43 و 44.
15. درآمدی بر جریان شناسی اندیشه اجتماعی دینی در ایران معاصر (2)، نقد و نظر، بهار و تابستان 1386، شماره 45 و 46.
16. ساختار تولید و توسعه علوم دینی(مصاحبه)، پژوهش و حوزه، زمستان 1381، شماره 12.
17. سکولاریسم به ما چه می‌گوید؟، رواق هنر و اندیشه، مرداد 1386، شماره 13.
18. شهیدین در کشاکش دو جریان کلامی مدرسه حله، نقد و نظر، زمستان 1388، شماره 56.
19. عقل‌گرایی (برنارد ویلیامز) (ترجمه)، نقد و نظر، بهار 1374، شماره 2.
20. عقل‌گرایی و نص‌گرایی در کلام اسلامی، نقد و نظر، تابستان و پاییز 1374، شماره 3 و 4.
21. العقل و النص فی الکلام الاسلامی قرائه الاشکالیه، ترجمه فرقد الجزائری، نصوص معاصره، شتاء 1426، العدد 5.
22. علم، عقل و عشق در مثنوی مولوی، نقد و نظر، پاییز و زمستان 1382، شماره 31 و 32.
23. فرجام تاریخ و انسان واپسین، موعود، 1381، شماره 36.
24. فروغ دین در فراق عقل، نقد و نظر، بهار 1375، شماره 6.
25. فلسفه سیاسی اسلام، امکان یا امتناع؟ (مصاحبه)، پژوهش و حوزه، بهار و تابستان 1384، شماره 21 و 22.
26. قرآن و سرچشمه‌های تصوف از دیدگاه خاورشناسان معاصر، بینات، پاییز 1374، شماره 7.
27. کرسی نقد و نظریه‌پردازی: نسبت «عقل و وحی» از دیدگاه فلسفه و مکتب تفکیک (مصاحبه)، کتاب نقد، زمستان 1385، شماره 41.
28. کلام امامیه؛ ریشه‌ها و رویش‌ها، نقد و نظر، بهار 1391، شماره 65.
29. گامی دیگر در شناسایی و احیای کتاب سلیم بن قیس هلالی، آینه پژوهش، فروردین و اردیبهشت 1375، شماره 37.
30. گفتارها و نوشتارهایی برای هم‌اندیشی دوم رسانه تلویزیون و سکولاریسم، رواق هنر و اندیشه، اردیبهشت 1387، شماره 22.
31. ماهیت نهضت نرم‌افزاری و مواضع فراروی، بازتاب اندیشه، شهریور 1385، شماره 77.
32. مدخل إلی الفکر الاجتماعی الدینی المعاصر فی إیران (1)، نصوص معاصرة، شتاء و ربیع 1431، العدد 17 و 18.
33. مدخل إلی الفکر الاجتماعی الدینی المعاصر فی إیران (2)، نصوص معاصرة، صیف و خریف 1431، العدد 19 و 20.
34. مدخل إلی الفکر الاجتماعی الدینی المعاصر فی إیران (3)، نصوص معاصرة، شتاء 1432 – العدد 21.
35. مدل تأثیر عناصر تاریخی بر تبیین اصل امامت، امامت‌پژوهی، پاییز 1392، شماره 11.
36. مسئله‌ای به نام «قرائت رسمی»، پژوهش و حوزه، تابستان 1380، شماره 6.
37. مصقل صفا اثری جاوید در مناظرات بین الادیان، آینه پژوهش، مهر و آبان 1374، شماره 34.
38. معجزه و خرق عادت از دیدگاه معتزله، طلوع، پاییز 1389، شماره 33.
39. معرفی‌های اجمالی، آینه پژوهش، آذر و دی 1373، شماره 28.
40. مقاله‌ها و گزارش‌ها: میزگرد نقد و بررسی دانش‌نامه جهان اسلام (1) (مصاحبه)، کتاب‌های اسلامی، تابستان 1382، شماره 13.
41. مقاله‌ها و گزارش‌ها: میزگرد نقد و بررسی دانش‌نامه جهان اسلام (2) (مصاحبه)، کتاب‌های اسلامی، پاییز 1382، شماره 14.
42. میراث اندیشه سیاسی مسلمانان، نقد و نظر، تابستان و پاییز 1375، شماره 7 و 8.
43. میراث کلامی شیعه در مرحله تأسیس، هفت آسمان، زمستان 1390، شماره 52.
44. نشست نقد کتاب مکتب در فرآیند تکامل: جلسه اول (مصاحبه)، کتاب ماه دین، مرداد 1388، شماره 142.
45. نشست نقد کتاب مکتب در فرآیند تکامل: جلسه دوم (مصاحبه)، کتاب ماه دین، مرداد 1388، شماره 142.
46. نشست: گزارش نشست نقد کتاب منزلت عقل در هندسه معرفت دینی اثر آیت الله عبدالله جوادی آملی (مصاحبه)، کتاب ماه دین، تیر 1390، شماره 165.
47. نشست: نشست نقد کتاب تاثیر گناه بر معرفت (مصاحبه)، کتاب ماه فلسفه، تیر و مرداد 1387، شماره 10 و 11.
48. نقد ترجمه فلسفه دین، آینه پژوهش، بهمن و اسفند 1372، شماره 23.
49. نقدی بر کتاب مدخل و درآمد علم کلام، آینه پژوهش، خرداد و تیر 1373، شماره 25.
50. نگاهی انتقادی به معجم عناوین کلامی و فلسفی، آینه پژوهش، آذر و دی 1374، شماره 35.
51. نگاهی نقادانه به مهم‌ترین پاسخ‌های اشکال شر، طلوع، زمستان 1389، شماره 34.
52. نگارش مدخل‌های «تفسیر امام جعفر صادق (ع)» در دانش‌نامه جهان اسلام و «اسماء و صفات الهی» در دانش‌نامه امام علی (ع)، 1381.

3 – 2. کتاب‌ها

1. «آیین عرفی؛ جستارهایی انتقادی درباره سکولاریسم» (نظارت علمی)، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1390؛
2. «الگوی شخصیت زن در اسلام»، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، چاپ ۱۳؛
3. «جنسیت و نفس»، هاجر، 1391؛
4. «درآمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام»، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، ۱۳۷۹؛
5. «سرچشمه حکمت؛ جستارهایی در باب عقل»، تهران، نبأ، 1388؛
6. «شرح حکمت متعالیه (اسفار اربعه جلد ۱)»، موسسه امام خمینی (ره)، ۱۳۸۰؛
7. «مروری بر سنت و سکولاریسم (مصطفی ملکیان، مجتهد شبستری، عبدالکریم سروش)»، تهران، نشر و پژوهش معنی‌گرا، 1385.