چکیده:
«هجرت» در فرهنگ اجتماعی اسلام جایگاه ویژه ای دارد. آیات قرآن و سیره عملی رسول گرامی اسلام (ص) بیانگر تاثیر شگرف این پدیده اجتماعی در ساختار جامعه اسلامی هستند. چه بسا که به یك نگرش سطحی هجرت رهایی از فشار موجود بر جامعه و ستم حاكم بر آن قلمداد شود، اما از منظری دیگر درمی یابیم كه هر چند هجرت كاهش فشار اجتماعی می شود، ولی آنچه فراتر از آن وجود دارد، دست یابی به جامعه ای است كه در پرتو هجرت تحقق می یابد. لذا در این نگرش، «هجرت» صرفا «فرار» از وضع موجود نیست بلكه حركتی به سوی جامعه ای متعالی است كه پیوند نزدیك با «تمدن اسلامی» پیدا می كند.
در این نوشتار كوشش می شود كه با تبیین انگیزه ها و پیامدهای این پدیده در اسلام، كه نقطه اوج آن یعنی هجرت پیامبر اكرم (ص) از مكه به مدینه، نقش این حركت در تمركز نظام سیاسی اسلام و تشكیل جامعه مدنی مبتنی بر قوانین و مقررات در شئون مختلف جامعه نوپای اسلامی بیان گردد.
كلید واژه: هـجرت در اسـلام، تـمدن اسلامی، حـضرت محمد (ص)