بررسی اجمالی مزارات فرق شیعه در شام

چکیده:
سرزمین شام از صدر اسلام، محل تجمع و سکونت پیروان فرقه‌های مختلف اسلامی بوده است. فرق مختلف شیعه نیز از سده‌های اولیه هجری در این سرزمین حضور داشته‌اند و حتی در برخی دوره‌های تاریخی، موفق به ایجاد حکومت شیعی شده‌اند. از نظر فکری نیز در برهه‌ای از تاریخ، منطقه جبل عامل، یکی از مهم‌ترین مراکز علمی و فقهی شیعه بوده است. این مطالب نشان‌دهنده اهمیت بررسی تاریخ و اعتقادات شیعیان این سرزمین است. یکی از راه‌هایی که می‌تواند به شناخت تاریخ، جامعه و اعتقادات دینی مردم یک منطقه کمک کند، مطالعه و بررسی زیارتگاه‌ها و نقاط مقدس آن مردم است. از این‌رو در این نوشتار مهم‌ترین مزارات فرق مختلف شیعه در سرزمین شام به‌ اجمال معرفی و بررسی‌ شده‌اند. به این منظور، مقاله در چهار بخش، به معرفی مزارات هر فرقه پرداخته است: 1. مزارات شیعیان امامیه؛ 2. مزارات علویان؛ 3. مزارات اسماعیلیان؛ 4. مزارات حروفیان. در هر بخش نیز با اشاره به مناطق اصلی حضور و تمرکز فرقه موردنظر، به معرفی و بررسی مزارات مورداحترام آنان پرداخته‌ شده است. در پایان نیز دو نکته گذرا در باب اهمیت و کارکرد مطالعه این مزارات بیان شده است.