چکیده
مجموعه حدیثی کافی نوشته محمدبن یعقوب کلینی از مجموعه‌های مهمّ حدیثیِ شیعیان اثنی عشری است. برخی از مستشرقان تفاوت‌های میان این اثر با مجموعه حدیثی دیگر شیعی یعنی بصائر الدرجات را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که کافی هرچند از نظر محتوایی همانند بصائر الدرجات نماینده فضای غالیانه قم است اما چون شیعیان عقلگرای بغداد را مخاطب قرار داده، در انتخاب احادیث و چینش آنها به نوعی راه اعتدال را پیموده است و بر خلاف کتاب بصائر الدرجات، اموری که محتوایی خارق العاده داشته ـ همچون علم نامحدود امامان (علیهما السلام)، منابع غیرعادی این علوم و نیز توانایی زنده‌کردن مردگان و… ـ در این کتاب عنوان نشده است. در این پژوهش به منظور پاسخ به این پرسش که آیا کتاب الحجه کافی و بصائر الدرجات در بیان شاخصه‌های امامت وجه تمایزی دارند و فضایل امامان (علیهما السلام) که در بصائر مطرح شده واقعاً توسط کلینی مورد بی توجهی قرار گرفته است یا خیر؟ الحجه کافی و بصائرالدرجات با یکدیگر مقایسه و احادیث و ابواب مشترک و غیرمشترک دو کتاب استخراج گردید و درنهایت با روش تحلیل محتوا، یکی از ابوابی که تنها در کتاب الحجه کافی بیان شده (بَابٌ نَادِرٌ جَامِعٌ فِی فَضْلِ الإِمَامِ وَ صِفَاتِه) تحلیل و بررسی و مشخص شد برخلاف ادعاهای مطرح شده، این روایت مفصل از امام رضا (علیها السلام) از نصب الهی، عصمت و علم لدّنی به عنوان اوصاف امام و شاخصه‌های امامت سخن گفته است.
کلیدواژه‌ها: الحجه کافی؛ بصائرالدرجات؛ تحلیل محتوا؛ امامت؛ امام رضا (علیهالسلام)