دعا از ديدگاه قاضى عبدالجبار معتزلى

چکیده:

قاضی عبدالجبار همدانی شرایط دعا را اراده، علم بـه مقـام کسـی کـه از او طلـب می کنیم، بیان قید خالی بودن از مفسده، و خاضع و خاشع بودن می دانـد. در دیـدگاه معتزلی وی، فلسفه دعا لطف بودن آن است. وجه لطف بـودن دعـا ایـن اسـت کـه خداوند ما را امر بـه دعـا کردن فرمـوده؛ و خـدا امـر بـه کـار قبـیح نمی کنـد. دعـا تقسیم هایی دارد، از جمله : دعا در حق غیر، لعنت، دعا برای مومن، فاسـق و کـافر، دعا برای امر حسن یا قبیح و نیز دعا برای اموات. از نظر وی، دعا بـرای امـوات از طرف بازماندگان آنها بی تاثیر است. گاهی دعا واجب است. این وجوب یـا از حیـث متعلق دعا است یا از حیث شخص داعی. دعا در طلب رزق از خداوند مـوثر اسـت، زیرا عقل و شرع آن را حسن می دانند و طلب حسن، حسن است.