چکیده
امام حسن عسگری (ع،) در مدت کوتاه امامت خویش، با سه تن از خلفای عباسی معاصر بود. آنان از هر سو آن حضرت (ع) را تحت کنترل داشتند. شرایط بحرانی که ائمه (ع) در زمان عباسیان با آن رو به رو شدند ایشان را واداشت تا ابزار جدیدی را برای ارتباطات با اعضای جامعه ی خود جستجو کنند. وظایف این نهاد به امور مالی محدود نبود؛ وظایف ارشادی، ارتباطی و سیاسی را نیز شامل می شود. نظام زیرزمینی ارتباطات (دیوان وکالت) از عصر امامت امام باقر (ع) آغاز و این سازمان به طور مداوم و مستمر تا عصر غیبت کبری به فعالیت خود ادامه داد. به این معنا که در عصر هیچ یک از ائمه کار این نهاد به تعطیلی کشیده نشد. دوران منتهی به عصر غیبت به ویژه عصر امام حسن عسگری (ع) یکی از حساسترین و مهمترین دوران فعالیت این نهاد است. در این تحقیق تلاش شده است با روش توصیفی – تحلیلی، به واکاوی ساختار و کارکرد سازمان وکالت در عصر امام حسن عسگری(ع،) و نقش آن حضرت (ع) در تقویت آن مورد بررسی قرار گیرد. برآیند این پژوهش حاکی از آن است که در رأس این سازمان امام حسن عسگری قرارداشت سپس عثمان بن عمر به عنوان وکیل ارشد؛ و برخی از برجسته ترین وکلای ایشان به عنوان دستیار وکیل ارشد، وکالت نواحی مختلف را برعهده داشتند؛ و بالاخره وکلای محلی در شهرهای و نواحی مختلف شیعه نشین در قاعده هرم قرارداشتند.
واژگان کلیدی: امام حسن عسگری (ع)، سازمان وكالت، شیعیان، خلافت عباسی، وكلا