چكیده:
تأمین اجتماعی، یكی از موضوعات كلان نظام‌های اقتصادی معاصر است. در اكثر كشورهای پیشرفته، بین یك چهارم تا یك سوم تولید ناخالص ملی و بخش اعظم بودجه دولت به این امر اختصاص دارد. با این حال، الگوهای رایج تأمین اجتماعی، كه عمدتا در بستر مبانی مكتبی و شرایط تاریخی جوامع سرمایه‌داری شكل گرفته‌اند، با مشكلات فراوانی از جمله در ناحیه تأمین منابع مالی مواجه گردیده‌اند. این مقاله با روش تحلیلی – توصیفی، به بررسی ویژگی‌های الگوی مطلوب تأمین اجتماعی اسلامی در مقایسه با الگوهای تامین اجتماعی معاصر می‌پردازد. بنا به فرضیه مقاله، تحقق اهداف تأمین اجتماعی در رهیافت اسلامی در درجه اول، در گرو عادلانه بودن نظام اقتصادی و پیشگیری از چالش‌های زمینه‌ساز دخالت سازمان تامین اجتماعی است. پس، مسئولیت موارد فعلی تحت پوشش نظام‌های تامین اجتماعی، علاوه بر دولت، شامل عموم مردم و خودِ فرد نیز می‌شود. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد كه تأمین اجتماعی در رویكرد اسلامی، با استفاده از سازوكارهای سه گانه «تدارك خصوصی»، «تكافل عمومی» و «تضامن دولتی»، صورت می‌گیرد. موفقیت نظام تأمین اجتماعی و پایداری مالی آن، در گرو قرار گرفتن هر یك از آن سه در جایگاه خود و عملكرد مناسب آنها در ارتباط با یكدیگر است.
كلیدواژه‌ها: تامین اجتماعی، عدالت اجتماعی، اقتصاد اسلامی، رویكرد مقایسه‌ای.