ضمان از اعیان مضمونه

چکیده:

حکم به بطلان ضمان ما لم‌یجب در فقه اسلامی موجب طرح مسائل و مصادیقی شده است که میان فقیهان اختلاف نظر فراوانی را به وجود آورده است. برخی از این مصادیق به حدی در عرف رایج و متداول است که گروهی از فقیهان قائل به بطلان ضمان ما لم یجب، درصدد توجیه برآمده‌اند تا با خارج کردن این موارد از شمول ضمان ما لم‌یجب، بتوانند جایگاهی برای صحت آن بیابند. اما برخی دیگر بدون ملاحظه‌ی عرف رایج و ارتکاز عقلایی، به صراحت حکم به بطلان برخی از مصادیق یاد شده داده‌اند. ضمان از اعیان مضمونه یکی از مصادیق یاد شده است که فقیهان در خصوص صحت آن اختلاف کرده‌اند. آنان که به بطلان رأی داده‌اند آن را مصداقی از ضمان ما لم‌یجب و مشمول ادله‌ی بطلان آن دانسته‌اند. با هدف تقویت ادله‌ی قائلین به صحت از یک سو و نقد ادله‌ی مخالفان از سوی دیگر سعی شده است با تبیین درست این نوع از ضمان، ضابطه‌ای تعریف شود که بتوان با استناد به آن، اختلاف در سایر مصادیق را چاره‌جویی کرد.