چکیده
سؤال: علویان و سادات، دولت های متعددی را در پهنه تاریخ اسلامی پدید آورده اند؛ اما بیش از آن که به عوامل موفقیت آنان در دولت سازی اسلامی – شیعی توجه شود، عوامل ناکامی آنان در این زمینه، به واکاوی رفته که حاصل آن، آثار اندکی است که در بازخوانی و ارائه علل پیروزی آن ها در پایه گذاری دولت، تولید شده است. بنابراین، با پرسشی جدید مواجهیم که عوامل موفقیت علویان و سادات در تأسیس دولت های اسلامی – شیعی در تاریخ اسلامی چیست؟
فرضیه: گمان می رود تأسیس این دولت ها توسط علویان و سادات، از رابطه و نقش دوسویه بین عملکرد و کارکرد آنان و مردم در عرصه سیاست و قدرت حکایت می کند!
هدف: این مقاله، درصدد است تا نقش مؤلفه هایی مانند عدالت خواهی، ظلم ستیزی، مردم سالاری دینی، استقامت، ظرفیت شناسی، اهل بیت محوری، شایسته سالاری، بیعت و مشارکت سیاسی متداول در شیعه را در دولت سازی نشان دهد.
روش: نوشتار حاضر بر اساس مطالعات کتابخانه ای و با استفاده از منابع اصلی تاریخ اسلام و منابع مطالعاتی نو، انجام گرفته است.
یافته: عرضه زاویه ای جدید و نگرشی نو در بررسی دولت خواهی تاریخی شیعه، یافته ای تازه به شمار می رود.
واژگان کلیدی: دولت، علویان، سادات، امامیه، زیدیه و اسماعیلیه.