چکیده
منابع شناخت اسماعیلیه در هفت قرن اول هجری چهار دسته اند: امامیه، اسماعیلیه، اهل سنت، و تحقیقات اخیر. برای واکاوی دلایل اقبال شیعیان به اندیشه اسماعیلیه شناخت فضای فرهنگی، سیاسی، و کلامی حاکم بر این دوره ضروری است. تصور اولیه (ارشدیت اسماعیل و مورد علاقه امام بودن) و تکذیبه بعدی ایشان (گناهکار بودن اسماعیل) در کنار هم موجب بروز دو نوع اشتباه بزرگ شد. مبانی اقتدار اندیشه اسماعیلیه در ابتدا بیش از توسعه نظامی بر توسعه فکری استوار بود. لازمه این اقتدار نخبهگرایی و توجه به اندیشه و باطن هستی (باطنیگری) بود. بر این مبنا، «دعوت» اساس و بنیان اندیشه اسماعیلی بود. نگارنده در این مقاله به دنبال آن است که اثبات کند وجود سازمان تبلیغی ـ تبشیری به نام سازمان دعوت یکی از عوامل اصلی در توسعه اقتدار اسماعیلیه محسوب میشود. همچنین ضمن بیان جایگاه منابع اسماعیلی، به تجزیه و تحلیل مهمترین مبانی فکری اقتدار این فرقه پرداخته شده است. روش تحقیق در این نوشتار بر تطبیق و مقابله با منابع دیگر و توصیف موضوع استوار است.
کلیدواژهها: تشیع؛ اسماعیلیه؛ مبانی اقتدار؛ اهل سنت
