چکیده:
تحقیق حاضر كه به روش توصیفی تحلیلی انجام شده به پرسش «عذر خواهی و بخشش در پایداری زندگی اجتماعی چه نقشی دارد؟» پاسخ گفته و در تبیین پاسخ آن اشاره نموده كه اسلام برای كاهش تنش‌ها همواره مسلمانان را به صلح و دوستی، پرهیز از كینه و دشمنی، حل كردن اختلافات با تكیه بر فضایل اخلاقی از جمله بخشش و عذرخواهی ترغیب نموده است. نگارش رساله هایی، چون الفت نامه، مصادقه الاخوان و… توسط عالمان اسلامی در همین راستا می باشد.
در فرهنگ اهل بیت(ع) عذر خواهی مومنان از پیامدهای زیانبار دنیوی و اخروی جلوگیری نموده و پذیرفتن عذرِ دیگران پرتویی از اخلاق خدا، گام نهادن جای پای پیامبران و اولیای خدا و بستر تكامل آدمی و موجب صلح و همدلی بین مردم و محبوبیت انسان نزد خدا دانسته شده است. اهمیت عفو و بخشش تا بدانجاست كه به موجب روایات، خداوند از مومن نیازمند همانند عذر خواهی برادر از برادر عذرخواهی می كند و مزد عذر خواهی را بر ذمه گرفته و آن را از صفات متقین بر شمرده و به مسلمانان منحصر نكرده است، همچنین به موجب روایات در مواردی معصومان(ع) از مردم عذر خواهی كرده اند، كه از جمله آن ها می توان به عذر خواهی پیامبر(ص) از برخی از اصحاب صفه اشاره نمود.
قبول عذر و بخشش در پایداری زندگی اجتماعی نقش بسزا دارد، زیرا اگر همه مردم در گرفتن حقوق خویش دقیق و جدی باشند و از كوچك ترین لغزش دیگران چشم نپوشند، زندگی، بسیار تلخ شده و روح صفا و صمیمیت به كلی از بین خواهد رفت.
عذر خواهی در صورتی یك فعل اخلاقی و مطلوب است كه با آداب و شرایط لازم، همچون منت نگذاشتن و… صورت گیرد و عذر خواهی بجا باشد، از این رو عذر خواهی از كارهای خوب، عذر خواهی از كسی كه برای دیگران حقی قائل نیست و فاقد روحیه ادب و احترام به دیگران است و… مطلوب نبوده و یك فعل غیر اخلاقی می باشد، همچنین با وجود مطلوب بودن عذر خواهی و پذیرش عذر دیگران، وادار نمودن دیگران به عذر خواهی اخلاقی نیست. هدف از تحقیق حاضر تبیین اهمیت عذر خواهی و بخشش و تشویق به پایداری زندگی اجتماعی است.
کلیدواژگان: بخشش، خطا، عذر خواهی، پذیرش عذر، پایداری