چکیده
مناظرات امام رضا (علیه السلام) با گروههای مختلف در موضوعات گوناگون، گنجینهای از معارف رضوی است که از عالم آل محمد (صلی الله علیه وآله) به یادگار مانده است. در این مناظرات، مباحث مختلف از معارف دین اسلام بیان گردیده که پاسخ به شبهات و سؤالات و روشنگری در مسائل دینی از مباحث مهمّ مورد بحث در این گفتمان‌ها بوده است. توجه به اهداف امام (علیه السلام) از این مناظرات و نتایج این گفتگوها حایز اهمیت است زیرا علاوه بر تبیین و تشریح معارف رضوی، چیدمان مناظرۀ مطلوب و خداپسندانه در هر عصری را نیز ترسیم مینماید. بر همین اساس، پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکردی غایت شناسانه، مناظرات رضوی را بررسی و در ابعاد دینی، اجتماعی و سیاسی به رهاوردها و نتایج این مناظرات اشاره کرده است. نتیجه آنکه، امام(علیه السلام) در این مناظرات اهدافی را دنبال میکردند که مهمترین آنها عبارتند از: هدایتِ افراد مناظره کننده، تبیین معارف دین، شبهه زدایی از معارف دین، تبیین جایگاه و مقام اهل بیت (علیهم‌السلام) و فرهنگسازی مناظرۀ مطلوب در جامعه. کاربست این اهداف و رهاوردها در عصر حاضر دو نتیجۀ مهم به دنبال خواهد داشت: نخست، به ترویج و تبلیغ معارف دین و پاسخگویی به شبهات در قالب مناظره کمک میکند. دوم، توجه به این اهداف و رویکردها و به کارگیری آنها، فرهنگسازی مناظرۀ مطلوب و نتیجه بخش در سطوح مختلف جامعه از ابعاد دینی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.
کلیدواژه‌ها: امام رضا(ع)، مناظرات رضوی، رهاوردهای غایی، کاربست مناظرات، تبیین معارف دین.