چکیده:
این مقاله با استناد به منابع مختلف از جمله نوشته‌های دانشمندانی چون ابوریحان بیرونی و منابع غربی مانند فرهنگنامه‌های لاروس و بریتانیکا، به بررسی خاستگاه شطرنج پرداخته و با نقد دیدگاه‌های رایج دربارهٔ منشأ هندی آن، استدلال می‌کند که شطرنج ریشه در فرهنگ و تمدن ایران باستان دارد. نویسنده با اشاره به شباهت‌های زبانی و اصطلاحات به‌کاررفته در شطرنج در زبان‌های مختلف، نشان می‌دهد که بسیاری از این واژه‌ها از فارسی گرفته شده‌اند و نه از زبان‌هایی مانند سانسکریت.
همچنین، مقاله به توصیف نحوهٔ بازی شطرنج در هند —که متفاوت از شکل متداول آن در ایران بوده— می‌پردازد و با بررسی اسناد تاریخی و ادبی، از جمله اشاره‌های فردوسی در شاهنامه، بر ایرانی بودن این بازی تأکید می‌ورزد. در نهایت، این پژوهش با نگاهی زبان‌شناسانه و تاریخی، تلاش دارد تا افسانه‌ها و داستان‌های غیرمستند دربارهٔ اختراع شطرنج را رد کند و جایگاه واقعی آن را در تاریخ ایران روشن سازد.