گونه شناسی قیام‌های خون‌خواه امام حسین (ع)؛ توابین و مختار

چکیده:
قیام توابین و مختار، با هدف خونخواهی امام حسین (ع) انجام گرفت كه رهبران آن‌ها دیدگاه و روش‌های انقلابی متفاوتی داشتند؛ توابین بیشتر در پی جبران قصورشان در قبال قاتلان دشت طف بودند و معیار‌های دشواری برای جذب نیرو داشتند. از این‌روی، تنها راه تحقق هدف خود را جان‌فشانی دانسته، قائل به اصالت وسیله، هم‌پایه هدف بودند. دیدگاه مذهبی توابین و راه تحقق هدفشان، در جامعه آن روز كوفه اقبال عام نیافت و نتوانستند هدف قیام را تحقق بخشند؛ در حالی‌ که مختار با تکیه‌ بر تدبیر، دور‌اندیشی و به‌كارگیری ابزارهای گوناگون، بر كوفه تسلط یافت و بسیاری از قاتلان دشت طف را مجازات كرد؛ هرچند او نیز درنهایت مغلوب زبیریان شد و جنبشش دوام نیاورد.