مقالات

چکیده یکی از مباحث قابل طرح در اندیشه مهدویت، بررسی نقش عالمان اهل سنت در مواجهه با انحرافات موجود در این آموزه است. با وجود رویکرد فراگیر به مسئله انحرافات مهدویت، درباره نقش عالمان اهل سنت و سبک شناسی مواجهه آنان با انحرافات مهدوی، کاوش‌های چندانی صورت نگرفته است. این جستار براساس اهمیت موضوع و با رسالت شناساندن سبک‌ها در سیره اندیشمندان اهل سنت، در انحراف‌زدایی از آموزه مهدویت، با روش توصیفی – تحلیلی به فرجام رسیده است. در این پژوهش سعی شده است ضمن بررسی جریان شناسی رویکرد اهل سنت به آموزه مهدویت، به دوسبک عمده آنان در مسئله…
چکیده چیستی و تنوع ترفندهای مدعیان مهدویت، از جمله پرسمان های فربه و اندیشه خیز در عرصه مطالعاتی مهدویت است . با وجود رویکرد فراگیر به پدیده مدعیان، کاوش‌ها در زمینه ترفند شناسی مهدویت اندک و این مقوله با رویکرد روان‌شناختی مورد مطالعه قرار نگرفته است. این جستار با اذعان به اهمیت موضوع و با رسالت بررسی ترفند های مدعیان مهدویت در ایران معاصر و با روش توصیفی – تحلیلی به فرجام رسیده است. برخی از مستندات، نظیر فایل های صوتی و تصویری، پروند‌ه‌های قضایی مورد اهتمام نگارنده بوده است. مغز شویی، مظلوم نمایی، و ایجاد شخصیت کاذب، از جمله…
چکیده قاعدۀ لاضرر از مهم‌ترین قواعد فقه اسلامی و شاید مهم‌ترین این قواعد است. سؤالی که در این مقاله مطرح خواهد بود، این است که آیا قاعدۀ لاضرر بر عدم حکم نیز حکومت دارد؟ در این مقاله سعی شده است، تا به استناد مدارک قاعدۀ لاضرر، ‌فتاوای فقها و مواد قانونی و با توجه به ضرورت‌های جوامع صنعتی جدید این نکته روشن شود، که قاعدۀ لاضرر اثبات حکم می‌کند، ‌یعنی قاعدۀ مزبور بر احکام عدمی و یا در مواردی نیز که خلأ قانونی وجود دارد، نیز حکومت دارد.
چکیده زنان در بیان ناتوان بوده و عورت هستند، پس در مقابل ناتوانی کلام آنان سکوت کنید و عورت‌‌‌ بودنشان را با مستقر‌ کردن در خانه‌ها بپوشانید. روایت مزبور در منابع روایی شیعه و اهل‌سنّت آمده است. «النِّسَاءُ عَی و عَوْرَةٌ فَاسْتُرُوا عِیهُنَّ بِالسُّکوتِ واسْتُرُوا عَوْرَاتِهِنَّ بِالْبُیوتِ» روایت اشاره دارد بر حجاب حداکثری و خانه‌نشینی زنان که برخی به آن استناد می‌کنند. گرچه روایت مذکور، دلیل اصلی حجاب شرعی نبوده و دلائل متقن دیگری از قرآن، سنت، عقل و اجماع بر حجاب شرعی وجود دارد، اما بررسی روایت به لحاظ سند و متن و همچنین تطور تاریخی از باب کشف…
چکیده فقدان بخشی از منابع تاریخی شیعه دغدغه‌ای است که برخی از متفکران به آن توجه کرده و علل مختلفی برای آن برشمرده‌اند. از جمله علل مادی را در زمره علت‌های نابودی این آثار می‌دانند. گرچه علل معنوی نیز برای فقدان منابع مطرح است اما موضوع این مقاله نیست. از آنجا که به علل مادی نقش پررنگ‌تری داده شده، این نوشتار علل مادی فقدان منابع تاریخی را می‌کاود و به این پرسش پاسخ می‌دهد که: علت مهم مادی فقدان منابع تاریخی چیست؟ بررسی گزارش‌های تاریخی و رجوع به منابع برای روشن‌شدن علت واقعی و سهم هر کدام از علل در…
چکیده مطالعۀ سیر تاریخی تعیین امام از سوی امام قبلی، حاکی از وجه متفاوت آن از سوی امام کاظم (ع) است، تا آن‌جا که برای نخستین بار در فرهنگ امامت، آن حضرت در فضای عمومی و مکرر اقدام به معرفی جانشین خویش کرد. با بررسی­‌های صورت گرفته در منابع حدیثی اولیه به دست می آید که 41 حدیث در باب معرفی امام هشتم (ع) از سوی امام پیشین روایت شده که در این میان، علاوه بر تلقی به قبول این روایات از سوی عموم اصحاب امامی، 11 حدیث بر اساس مبانی اعتبارسنجی متأخرین صحیح السند است. اختلاف محسوس آمار این…
چکیده مشروعیت حکومت‌­ها (legitimacy) همواره و حداقل از یونان باستان تاکنون به عنوان یکی از مباحث کلیدی دانش سیاسی مطرح بوده است. در جهان اسلام نیز هرچند صورت­ بندی­ های ارائه شده برای انعقاد خلافت، از مقام فعل و عمل متأخر بوده، اما می ­توان گفت در زمان امامت هشتمین پیشوای شیعیان، بسیاری از آن­ها ساخت­ یافتگی خود را به دست آورده بودند. حال چنانچه از منظر علم سیاست به روایات حضرت رضا(ع) نظر افکنده شود، مشاهده خواهیم کرد بسیاری از آموزه­ های رضوی مرتبط با مشروعیت حکومت است. این پژوهش می‌کوشد بر اساس روش توصیفی تحلیلی نشان دهد در…
چکیده مهاجرت اعراب به ایران که از ابتدای فتوحات آغاز شده بود، در دورۀ امویان و عباسیان نیز تداوم داشت. تفاوت مهاجرت اعراب در دورۀ عباسی با دوره‌های قبل از آن در این بود که مهاجران این دوره را بیشتر علویان تشکیل می‌دادند. این مهاجرت‌ها از ابتدای دورۀ عباسی شروع شد و با حضور امام رضا(ع) در ایران شدت بیشتری گرفت. مسئلۀ پژوهش حاضر تاثیر هجرت و ولیعهدی امام رضا(ع) بر مهاجرت‌های علویان در دورۀ عباسی است. سوال این پژوهش آن است که مهاجرت امام رضا(ع) چه تاثیری بر مهاجرت علویان در دوره عباسی داشت؟ اطلاعات منابع گوناگون، گویای تاثیر…
چکیده حضرت فاطمه زهرا(س) که مقامی ویژه نزد پیامبر(ص) داشت، تنها دختر ماندگار پس از رحلت آن حضرت بود که زندگی کوتاه ایشان با روی‌دادهای بزرگ و سرنوشت‌ساز همراه شد. کوتاه بودن مدت زندگانی آن بانوی بزرگوار و وجود جریان‌های معارض با اهل‌بیت(ع) سبب شده است، بسیاری از رخدادهای زندگی ایشان، مانند چگونگی و مکان دفن آن حضرت به درستی آشکار نباشد. با وجود اختلاف علمای اهل سنت درباره چگونگی دفن حضرت زهرا(س)، بیشتر آنها بر این باورند که مدفن آن حضرت(س) در قبرستان بقیع، مکانی مشخص دارد، اما شیعیان آن قبر را متعلق به فاطمه بنت اسد می‌دانند و…
چکیده قیام­ های حسنیان در دورۀ خلافت عباسیان با قیام محمد بن عبدالله در سال 145 هجری آغاز شد. این قیام به عللی همچون بیعت دو خلیفۀ نخست عباسی با محمد، جایگاه وراثتی او، گستردگی تبلیغات و طیف وسیع حامیان از اهمیت ویژه‌­ای برخوردار بود. در میان حامیان متنوع این قیام، برخی رهبران غلات نیز حضور داشتند. افرادی که میان آراء آنها با باورهای نخستین حسنیان همگرایی حداقلی وجود داشت. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، عوامل مؤثر در حمایت غالیان از قیام محمد بن عبدالله، با وجود همگرایـی حداقلی میـان باورهای آنها مورد توجه قرار گرفته ­است. نتیـجۀ…
چکیده خویشاوندی نسبی عباسیان با خاندان رسالت، پیروی از امیرالمؤمنین حضرت علی‌(ع) در برابر امویان، پی‎گیری خون‌خواهی شهیدان عاشورا، شعارهایی مانند الرضا من آل محمد و یا منصور و گزارش­‌هایی درباره منصور و مهدی بودن فرزندان آنان، زمینه‌ای فراهم آورده بود که عباسیان در دوره پیش از خلافت دارای گرایش شیعی و مانند کیسانیه و زیدیه از گروه‌های شیعی شمرده شود. همسانی و همسویی ماهیت جنبش عباسیان با این نمادهای شیعی از موضوعات شایسته پژوهش است. این مقاله با روش گردآوری داده‌ها و تتبع کتابخانه‌­ای و با رویکرد وصفی و تحلیلی به بررسی انتقادی ماهیت جنبش شیعی عباسیان می‌پردازد. این…
چکیده یکی از مسائل مطرح شده درباره امام حسن(ع)، مطلاق بودن ایشان است. مسئله اصلی این پژوهش، بررسی تاریخی ـ روائی این نسبت و علل و اسباب تاریخی آن است. به نظر می‌رسد، این نسبت، ریشه در خصومت خلفای عباسی با حسن بن علی(ع)، (به دلیل قیام‌های حسنیان) دارد؛ زیرا که در احادیث و اسناد تاریخی معتبر قبل از دوره عباسی، اثری از این اتهام به چشم نمی‌خورد. اختلاف فراوان در شمار همسران، نبود نام و نشان از آنان در تاریخ و دیگر دلایل عقلی و نقلی، گواه نادرستی این انتساب است. افزون بر این اگر چنین بود، دستگاه تبلیغاتی…
خروج از نسخه موبایل