مقالات

چكیده مراسم پیاده‌روی اربعین حسینی، در سال‌های اخیر به پدیده منحصربه‌فردی تبدیل شده که موجب تحیر جهانیان گردیده است. این اجتماع عظیم بشری، فرصت و تهدیدهای بسیاری را به دنبال داشته که شایسته است از سوی متخصصان علوم مختلف مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که مراسم اربعین، یک فرصت و سرمایه عظیم اجتماعی برای جهان اسلام است که کارکردهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، مذهبی، نظامی و امنیتی پرشماری دارد. از جمله کارکردهای اجتماعی این اجتماع عظیم بشری، می‌توان به نمایش اقتدار جهان اسلام، رساندن پیام‌های عاشورا به جهانیان، دیدار چهره به چهره مسلمانان…
چکیده برپایی تمدن نوین اسلامی در دوران معاصر با توجه به جهانی شدن فرهنگ غربی، نیاز به عناصر نرم با قدرت اشاعه جهانی دارد. یکی از ساز و کارهای تحقق این مهم، با توجه به عناصر نرم و تمدن ساز نهاد زیارت، همگرایی تمدنی در طریق زیارت می باشد. این پژوهش سعی در بررسی مهمترین الزامات این همگرایی در سطح تمدنی آن دارد. روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و تحلیل آن ها بر اساس روش تحلیل مضمون صورت پذیرفته است. بر اساس نتایج این پژوهش چهار مضمون اصلی و فراگیری که از تحلیل مضمون منابع کتبی همگرایی تمدنی در…
چکیده یکی از زیارت نامه های معتبر در زیارت امام حسین(ع)، زیارت نامه اربعین آن حضرت است که در روز اربعین خواندن آن بسیار سفارش شده تا جایی که طبق روایت امام حسن عسکری(ع) یکی از علامت های مؤمن، زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین شمرده شده است. این زیارت نامه گنجینه ای ناب در باب شناخت آموزه امامت ولایت است. در این نوشتار برآنیم تا با تحلیل فرازهایی از این زیارت نامه، این آموزه شیعی – یعنی اعتقاد به امام به عنوان حجت خداوند بر خلقش – و اوصاف ویژگی های او را بازشناسیم. کلیدواژه ها: زیارت نامه اربعین،…
چکیده: نویسنده دراین مقاله دو موضوع اساسى را در باره اذان بررسى مى‏کند: یکى جایگاه اذان در تشریع اسلامى و دیگرى تاریخ ورود تثویب در اذان نماز صبح. در باره موضوع اوّل به این نتیجه مى‏رسد که هیچ انسانى در تشریع اذان دخالتى نداشته و روایاتى در منابع اهل سنت که نشان مى‏دهد اذان به «عبداللّه بن زید» در خواب الهام شده و پیامبر(ص) آن را از او گرفته، از نظر دلالت و سند ضعیف و بى پایه است. در موضوع دوم به این نتیجه مى‏رسد که به اعتراف صحابه و تابعین «تثویب» بدعت است و پیامبر در این زمینه…
چکیده: ادب، حدّشناسی، قملرودانی و نگاهداشت جایگاه و حد خویشتن است که بر معرفت نفس و معرفت ربّ استوار می باشد؛ چه این که ادب انسانِ خودآگاهِ خداآگاه؛ ادب مع الله، ادب عندالله و حریم نگاهداشتن و شریعت محوری در فکر، قول و عمل است. در آینه کربلا و تابلوی عاشورا ادب انسان‌های کامل و متکامل، از امام و مأموم به صورت تمام عیار ترسیم و تصویر شده است. عاشورا در حقیقت، فرهنگستان ادب ولایی و توحیدی و ادبستان رحمانی و روحانی است و معلم و مربی، آن انسان کامل و امام زمان عاشورا؛ یعنی حسین بن علی «علیه السلام»…
چکیده اختیار معرفه الرجال معروف به رجال کشّی از جمله اصول رجالی متقدم امامی است که فراگیر روایات و گزارش‌های رجالی دربارۀ راویان غالباً شیعی است. یکی از ویژگی‌های این کتاب، وجود روایات مختلف و متعارض دربارۀ برخی از راویان است. در این مقاله بر آنیم تا به‌شیوۀ توصیفی تحلیلی، علل و عوامل وجود اختلاف در گزارش‌های رجال کشّی و به‌تبع آن، عوامل شکل‌گیری روایات متعارض مدح و ذم دربارۀ برخی راویان را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. تقیه، تاریخ‌مندی برخی روایات، جعل و تحریف روایت، بدفهمی و سوءبرداشت سخنان و اندیشه‌های راوی، بدفهمی سخنان امام دربارۀ راوی، خطای…
چکیده: پیدایش مدعیان دروغین مهدویت از چالش‌های مهم امامیه در روزگار غیبت صغرا بوده است. «احمد بن هلال عبرتائی»، از جمله مدعیان شناخته‌شده در این روزگار است. در این پژوهش با هدف بررسی ادعاهای دروغین وکالت در روزگار غیبت صغرا، طرح ادعای دروغین احمد بن هلال عبرتائی بیان گردیده است. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی سامان‌یافته و برحسب هدف تحقیق از نوع اکتشافی و به لحاظ نوع داده‌های مورد استفاده، یک تحقیق کیفی است. همچنین سعی شده است ضمن طرح زیست‌نامه احمد بن هلال عبرتائی، به عوامل پیدایش چنین ادعایی از سوی وی اشاره شود. رفتارشناسی امام عصر…
چکیده: محدثان قم در ابتدای قرن سوم نقش برجسته‌ای در انتقال میراث حدیثی کوفه به این شهر داشته‌اند. علاوه بر نقل، تبویب و شرح احادیث، بازخوانی معیارهای راویان قمی در پذیرش و نقل احادیث از اهمیت خاصی برخوردار است. محمد بن خالد برقی از بزرگان قم در این دوره است که الگوی تعامل با میراث گذشتگان را تصحیح کرده و تکامل بخشیده است. وی در کنار اعتماد بر ثقات، با نگاه جدید به میراث ضعیفان و قبول روایت ایشان در صورت همراهی قرائن، بنیان نوینی در این روند ایجاد کرده است. در این مقاله ضمن مطالعه میراث روایی وی به…
چکیده در برخی منابع روایی شیعه و سنی روایتی با صیغه‌های متعدد و اسانید متفاوت نقل شده که مهم‌ترین نقل آن عبارت «لَا تَصْلُحُ الصَّنِیعَةُ إِلَّا عِنْدَ ذِی‏ حَسَبٍ‏ أَوْ دِینٍ» است. ظاهر این روایت، گستره احسان را به یکی از دو قید نسب والا {اصالت خانوادگی} یا دینداری{اصالت دینی} محدود و مشروط کرده است. این در حالی است که در قرآن کریم و روایات معصومان(ع)، نیکی و احسان به عنوان یک اصل انسانی مشتمل بر نوع انسان با هر کیش و آیین، بلکه فراتر از آن و نسبت به هر جانداری مطلوب است. به نظر می‌رسد این روایت در…
چكيده نوبختيان از خاندان های اصيل ايرانی مسلمان شده دوره منصور عبّاسی و پيوسته هم نشين و ملازم خلفای عبّاسی بودند. در اثر قدرت سياسی، توان اقتصادی و شايستگی های علمی، پايگاه اجتماعی مناسبی داشتند كه با تكيه بر آن، در پيشبرد تفكّر شيعی و حمايت از شيعيان نقش اساسی ايفا كردند. برجسته ترين شخصيت های علمی اين خاندان، اسماعيل بن علی و ابو محمّد نوبختی هستند كه كتاب های آنان، متن درسی متكلّمان قرار گرفت و حسين بن روح، شخصيت برجسته ديگر اين خاندان افتخار نيابت حضرت مهدی (عج) را كسب كرد. ايشان، افزون بر تأليف، با شركت در…
چکیده در ایران اسلامی، امامزادگان بسیاری مدفون هستند و از جمله مباحث مطرح در این زمینه، صحت انتساب آنان به امامان(ع) می‌باشد. در این مورد، کاوش‌هایی نیز صورت گرفته است. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی، درصدد راستی‌‌آزمایی یک امامزاده منسوب به امام حسن عسکری (ع) در ایران است. این جستار با بررسی و کاوش در متون کهن انساب­ نگاری و فضایل نگاری ائمه(ع)، اثبات می­کند که امام حسن عسکری (ع) فرزندی به جز امام مهدی (ع) نداشته است. زمانه شناسی روزگار حیات آن حضرت نیز اثبات می‌کند که امام (ع) از سامرا خارج نشده است. در پایان این…
چکیده شیعه‌پژوهان غربی از قرن بیستم به این سو آثار بسیاری درباره امامان شیعه منتشر کرده‌اند. در بیشتر این آثار تصویری ناقص و نادرست از امامان ارائه شده‌ است. این نقص، در آثار مربوط به امام حسن عسکری(ع) مشهودتر است زیرا مسلمانان به‌ویژه محققان شیعی نیز کمتر درباره آن امام پژوهش کرده‌اند. سوال اصلی پژوهش این است که شیعه‌پژوهان غربی چه تصویری از امام یازدهم(ع) ارائه کرده‌اند؟ این پژوهش با بررسی متون تخصصی و دانشنامه‌های منتشر شده در غرب، نشان داده‌است که غربیان کمتر از دیگر امامان شیعی به امام حسن عسکری توجه کرده‌اند و تنها سه مقاله درباره ایشان…
خروج از نسخه موبایل