مقالات

چکیده تعزیر به‌عنوان یک مجازات نامعین، فراگیرترین واکنش علیه جرایم در سیاست کیفری اسلام محسوب می‌شود. کارآمدی تعزیر به نحوۀ استفاده از آن در جهت تطبیق این نوع واکنش با شخصیت مجرمان بستگی دارد. برخی فقهای امامیه معتقدند تعزیر نیز همانند نهی از منکر دارای مراتب است و باید الزاماً از مراتب پایین‌تر مانند تذکر و توبیخ شروع شود و سپس در صورت تکرار به مراتب شدیدتر مانند حبس برسد و قاضی در صورتی که می‌داند با مراتب خفیف‌تر مثل توبیخ، بازدارندگی حاصل می‌شود، حق ندارد در اولین مرتبه به سراغ حبس و شلاق و امثال آن برود. با توجه…

کلمات کليدي: تجارت، امام صادق (ع)، اسلام، فروش، خدا تجارت در نگاه شریعت تجارت یکی از راههای کسب درآمد است که در آیات و روایات زیادی به آن سفارش شده است. (فاذا قضیت الصلوه فانتشروا فی الارض وابتغوا من فضل الله واذکرواالله کثیرا لعلکم تفلحون وقتی نماز جمعه برگزار شد، در زمین منتشر شوید و در طلب روزی به داد و ستد بپردازید و خدا را بسیار یادکنید. امید است رستگار شوید. (… واخرون یضربون فی الارض یبتغون من فضل الله … و برخی برای تجارت سفر می کنند(و)از کرم خدا روزی می طلبند. عبدالله بن مسعود می گوید: پیامبرگرامی…

مفهوم استدراج استدراج: نزدیک ساختن گام به گام گناهکاران غافل و لجوج به عذاب الهی در پوشش برخورداری از نعمت‌‏های پی در پی دنیوی. این اصطلاح در قرآن و روایات در موارد متعددی استعمال شده و در منابع کلامی ذیل بحث از افعال الهی (عدل، عقاب و ثواب و خوارق عادات) مورد بحث واقع شده، و در متون اخلاقی نیز به تناسب بحث از استغفار و پاداش اعمال از آن بحث به میان است. استدراج مصدر باب استفعال از ریشه «دَرَجَ» در لغت به معنی آرام آرام نزدیک ساختن (1) پله پله بالا بردن و به یکباره سرنگون ساختن (2)،…

چکیده: اسلام به‌ عنوان یک مکتب دارای نظام تربیتی خاص خود است. این نظام تمایزات اساسی با سایر نظام‌های تربیتی دارد. در حال حاضر، پژوهش در باب ریشه‌های این تمایزات با توجه‌ به قلمروهای حیات آدمی ضرورتی آشکار است. تبیین عناصر تعلیم و تربیت شامل هدف، برنامه، روش، ارزشیابی و…مستلزم نظریه‌پردازی در خصوص قلمروهای حیات آدمی از یک‌سو، و استخراج پیامدها و دلالت‌های تربیتی آن‌ها از سوی دیگر است. هدف به‌عنوان‌ اساسی‌ترین عنصر در تربیت اسلامی به تبیینی نو نیازمند است. مقاله‌ی حاضر به تبیینی از اهداف تربیت اسلامی بر مبنای قلمرو حیات آدمی پرداخته، و نتایج پژوهش بیانگر آن‌…

چکیده وجود آیات به‌ ظاهر متفاوت در قرآن کریم پیرامون مسأله هدایت و ضلالت، و آیاتی که بیانگر عمومیت مشیت و اراده الهی و حاکمیت آن بر نظام آفرینش می‌باشد، آن را به یک دل‌مشغولی فکری و دینی میان متکلمان، و مفسران اسلامی تبدیل نموده و موجب پیدایش آرای متفاوتی در این خصوص شده است و این امر در تفاسیری که با صبغه کلامی به نگارش در آمده‌اند از نمود بیشتری برخوردار بوده است و در این میان، فخر رازی و علامه طباطبایی به‌عنوان نمایندگان دو مکتب تفسیری اشاعره و امامیه بر اساس مبانی، قواعد، و پیش‌دانسته‌های مبنایی، ابزاری و…

چکیده در قرآن کریم و روایات از قدرت مطلق خداوند در آشکار و نهان، دنیا و آخرت سخن به میان آمده است. صفت قدرت خداوند، پیوسته مورد بحث متکلّمان بوده است و شبهه‌هایی درباره آن مطرح شده است و گستره این صفت الهی مورد اختلاف نحله‌های مذهبی بوده است، به‌ویژه بر اساس گزارش قرآن، پیروان مذهب یهود، خداوند را به ضعف و ناتوانی متّهم کرده‌اند. از طرف دیگر، طرح مسئله «بدا» به منظور نمایش قدرت عظیم خداوندی، جایگاه مهمّی در عقاید شیعی دارد. این نوشته از نوع پژوهش‌های بنیادی است و نویسنده کوشیده است تا به روش کتابخانه‌ای، نقد و…

چکیده: بسیاری از نظریه های موجود در زمینه ی تفیر تاریخ روی این مطلب تأکید دارند که هر تمدنی محکوم به نابودی است و هر جامعه ای مانند یک فرد انسانی پس از طی دوران های مختلف از کودکی و جوانی و پیری سرانجام به مرحله ی مرگ می رسد و هیچ قدرتی نمی تواند جلو آن را بگیرد.

چکیده: استخاره کردن به شیوه‌های مختلف، تاریخی کهن در جهان اسلام دارد. می‌توان شواهد متنوعی حاکی از کاربرد فراوان آن در زندگی شخصی و اجتماعی مسلمانان سراغ داد. رواج گسترده این منسک، بی‌تردید خاستگاه‌های نظری نیز داشته و از تحول گفتمان‌های فکری جامعه نیز اثر پذیرفته است. شخصیت‌های متعددی در ادوار گوناگون فرهنگ اسلامی بدان توجه نشان داده و هر یک از منظری به این منسک نگریسته و با ملاحظات انتقادی خویش به تکاملش مدد رسانده‌اند. این مطالعه کوششی است برای شناخت چنین عالمانی و تلاش‌های نظری آنان؛ همچنان که از یک‌سو شناخت بستر فرهنگی ظهور هر دیدگاه، و از…

چکیده: استخاره، اصطلاحی خاص و منطبق بر عملی متعارف در جامعه مذهبی است که رواج گسترده‌ای یافته است. این نوشته در پی آن است تا مستندات آن را در حدیث، گسترده‌ترین منبع در حوزه معارف دین، استخراج كرده، صحت‌ و سقم آن را بررسی و خطا در تطبیق این اصطلاح را روشن نماید. علاوه، رابطه استخاره و قضا و قدر الهی بحث شده است. در این زمینه، به دو گروه كلی از احادیث برمی‌خوریم. گروهی كه مضمون آن‌ها خواندن دو ركعت نماز و دعایی خاص در واگذار كردن كار به خدا است، علاوه بر آن‌که مفاهیمی عالی همچون توكّل و…