مقالات

چکیده: هر علمی دارای روش یا روش هایی است كه به وسیله آن به اهداف خود می رسد، برخی از علوم تك روشی و برخی دیگر چند روشی اند. در باره تك یا چند روشی بودن علم كلام از سوی مذاهب مختلف كلامی دیدگاه های مختلفی ارایه شده است، مثلا اهل الحدیث روش نقلی و معتزله روش عقلی را برگزیدند. اما رجوع به قرآن نشان می دهد كه برای تبیین آموزه های دینی باید از روشگان مختلف استفاده كرد. نویسنده در این مقاله نشان خواهد داد كه علم كلام باید باید از تمام روشگان ممكن مثل: نقلی شامل قرآن و…

چکیده معنای لعن در فرهنگ اسلامی درخواست دوری از رحمت الهی است. این دعاء در آیات قرآن و روایات عامه و خاصه در سیره عملی رسول خدا «صلی الله علیه و آله»، امیرالمؤمنین «علیه السلام» و اهل بیت رسول خدا «صلی الله علیه و آله» فراوان یافت می شود. همچنین در ادبیات علماءِ پیرو مکتبِ خلفاء و همچنین علمای شیعه نیز در موارد متعددی لعن وجود دارد. به صورت عمده در میان عامه برخی تلاش ها برای تبرئه اشخاصی که هدفِ لعن از سوی قرآن کریم، رسول خدا «صلی الله علیه و آله» و ائمه «علیهم السلام» بوده اند انجام…

چکیده چیستی لوح محفوظ و تبیین آن در این نوشتار مورد تحقیق قرار می گیرد. نگارنده ابتدا مسأله محل بحث را در لغت، قرآن و روایات مورد توجه قرار داده و آنگاه دیدگاه‌های مفسران و اندیشمندان دینی را درباره آن مطرح نموده و به بررسی آنها پرداخته و یکی از آنها را برگزیده است. از کنار هم نشاندن دیدگاه‌ها درباره چیستی لوح محفوظ، فاصله بسیار متباعد این دیدگاه‌ها در خصوص این حقیقت قرآنی نمایان می شود و از سویی دقت و جامعیت دیدگاه مورد قبول نیز به دست می آید.

چکیده: مفهوم مرگ بسیار پیچیده است و وجود مباحث عمیق فلسفی، تمایزهای توصیفی و نیز گستردگی طیفی كه در بیان ها وجود دارد، شناخت آن را دشوار تر كرده است. اگرچه این مهم برای تمام انسان ها ضروری است، برای فعالان حوزه ی طبابت با اهمیت تر است، چرا كه با مصادیق گوناگون آن مواجه هستند و بسیاری از چالش های اخلاقی در مورد مباحثی چون مرگ مغزی، اتانازی و پایان حیات، در گروِ معرفت روشنی از مفهوم مرگ است. از طرفی دیگر، دریافت مفهوم مرگ بحثی تجربی نیست و حیطه ی دست یازی علم پزشكی، شاید تنها ملاك یابی…

چکیده با توجه به رویکرد دینی علامه مجلسی در پرداختن به حیات پس از مرگ، اصول و مبانی وی در این رابطه نیز متناسب با این رویکرد و برخاسته از منابع دینی است که یا به آن­ها تصریح کرده و یا می­توان آن­ها را از توصیفاتی که از حیات پس از مرگ ارائه داده، استخراج کرد. این اصول مشتمل است بر اصول خداشناختی، جهان­ شناختی، انسان­ شناختی و معرفت ­شناختی، که می­توان آن­ها را در قالب دوازده اصل ارائه کرد. این اصول درباره علوم وحیانی، حقیقت علم، حجیت ظواهر، موهوم بودن مکان و تابعیّت آن از متمکّن، اصالت توأمان روح…

چکیده تمرکز بر روایان هر حوزه در بررسی حوزه های حدیثی و شناخت گرایش نحله های فکری در دوره‌های گذشته امری لازم به شمار می رود. نگاشته حاضر از همین رو، با روش کتابخانه ای و رویکردی توصیفی، تحلیلی نسبت به یافته های رجالی، به بررسی شخصیت و جایگاه کلامی یکی از محدثین مکتب قم پرداخته است. سعد بن عبداللّه اشعری قمی در میان دانشمندان قم و بلکه جهان تشیع چهره ای شناخته شده و موجه می باشد. وی علاوه بر تسلط و آگاهی از دانش حدیث شیعه، از حدیث اهل سنت نیز آگاهی یافته بود، و این امر در…

چکیده در الاهیات همه ادیان باور به فرشتگان جایگاه ویژه ای دارد. در بین ادیان الاهی، ادیان ابراهیمی و خصوصاً اسلام و مسیحیت بیش از دیگر ادیان به این موضوع پرداخته اند. این مسئله به حدی رواج داشته كه در مسیحیت، الاهیات فرشتگان به عنوان یكی از زیر شاخه های مباحث الاهیاتی به طور مستقل مطرح شده است. از میان موضوعات این زمینه، به دو مسئله ماهیت شناسی و كاركرد شناسی فرشتگان بیش از همه توجه شده است. در بین الاهیدانان شیعی و مسیحی، توماس آكوئیناس در مسیحیت و طباطبایی در شیعه بیش از همه به این موضوع پرداخته اند….

چکیده بحث‌ از غلو و غالیان، از مباحث‌ مهم و پرجنجالی است‌ که همواره در میان مسلمانان به‌خصوص شیعیان مطرح بوده و هست. جریان غلو و عقاید افراطی غلات برای تشیع خطرناک‌ بود؛ زیرا علاوه‌ بر آشفتگی‌ در عقاید شیعیان و ایجاد اختلاف و تفرقه‌ در بین آنان، شیعه را در نظر دیگران، نسبت به فروعات دینی، افرادی بی‌قید و بند نشان می‌داد و دستاویزی برای حاکمان و متعصبان اهل سنّت قرار می‌گرفت‌؛ سپس آنان را بر آن می‌داشت تا به بهانه‌ تفکرات انحرافی غلات، به سرکوبی و شماتت کل شیعیان بپردازند. از مسائل مهم در دوره‌ امام رضا(ع)، سیاست‌‌های…

چکیده کوفه، بغداد و قم از نقاط حساس شیعه‌ نشین جهان اسلام بود. به سبب نقش سیاسی این سه شهر، امام رضا(ع) باید برنامه‌ای برای ارشاد و هدایت و تمدن‌سازی این مراکز مهم در نظر می‌گرفتند تا بتوانند کاروان بشریت را به سوی توحید و تداوم مدنیت اسلامی، رهنمون باشند. از طرفی فاصله محل استقرار امام(ع) با این مراکز زیاد است و امکان ارتباط حضوری امام وجود ندارد. با این فرضیه، پژوهش حاضر، در‌صدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که با توجه به استقرار امام رضا(ع) در مدینه و خراسان، چگونه ایشان با اصحاب خود در سایر نقاط…

چکیده مطالعۀ آثار، روایات و روش کلامی متکلمان شیعه در عهد حضور ائمه نشان دهندۀ اصالت و استقلال کلام امامیه در محتوا و روش بوده و حتی نشانه­ هایی از خوشه­ چینی بزرگان معتزله از سفرۀ کلام امامیه را به ما نشان می دهد. این تحقیق در پی بررسی احوالات شخصی، علمی و اجتماعی یونس­ بن­ عبدالرحمن و نشان دادن چهرۀ کلامی او می­ باشد. یونس ­بن­ عبدالرحمن از جمله اصحاب جلیل ­القدر امام­ کاظم و امام ­رضا(ع) می­ باشد که علاوه بر توثیقات بسیار جواز رجوع به او در اخذ معالم دینی از سوی ائمه(ع) صادر شده­ است. وی…

چکیده مناظره یکی از راه‌های کشف حقیقت بر طالبان آن می‌باشد. در طول تاریخ، خصوصاً در عصر امامان معصوم خود ائمه یا اصحابشان برای دفاع از حقانیت تشیع و منصب امامت، مناظراتی با مخالفان داشته‌اند. هشام بن‌حکم یکی از این افراد بوده که شناسایی منطق حاکم بر مناظرات وی، می‌تواند الگوی مناسبی برای مدافعین از حقانیت شیعه باشد. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی به تحقیق و بررسی در مناظرات هشام بن‌حکم، پیرامون مسئله امامت که در منابع حدیثی آمده، به کشف و استخراج منطق حاکم بر مناظرات ایشان از حیث ساختار و محتوا و اصول اخلاقی پرداخته که…

چکیده بصائرالدرجات نوشتۀ محمّد بن حسن صفار و الارشاد فی معرفة حجج­ الله علی­ العباد اثر شیخ مفید، از کتاب‌­های مهم حدیثی و تاریخی دو اندیشمند متعلّق به مکتب حدیثی قم و بغداد است. در این دو کتاب، معجزاتی به ائمۀ معصومین نسبت داده شده است که می­توان آن‌ها را در دو بخش کلی تقسیم­ بندی نمود: علم امام، و دخل و تصرّفات امام به اذن خداوند در عالم خلقت (ولایت تکوینی). در این مقاله تلاش شده است: به بررسی ابعاد مختلف حوزۀ اعجاز ائمۀ معصومین (ع) که در دو کتاب بصائر الدرجات و الارشاد مندرج ­اند، با رویکرد توصیفی…