مقالات

چکیده ابوبکر بن ابی قحافه به محض دریافت خبر گردهمایی انصار خزرجی در سقیفه بنی ساعده، بدون فوت وقت، به همراه عمربن خطاب و ابوعبیده جراح به این محل شتافت و در غیاب رقیبان هاشمی خود – علی و عباس – توانست با تاکید بر خویشاوندی با رسول خدا(ص) و برتری قریش بر سایر قبایل عرب، بارزترین منطق قبیله ای را در تهییج و تحریک حاضران به بیعت با خویش به کار گیرد و ردای جانشینی پیامبر را بر تن بپوشاند. پرسشی که در کانون توجه این مقاله قرار دارد، این است که انتخاب ابوبکر در سقیفه بنی ساعده، چه…

چکیده: واقعه‌ی غدیر از رویدادهای مهم در تاریخ صدر اسلام است که باعث تنش‌ها و اختلافات زیادی بین شیعیان و اهل سنت شده است؛ لذا بازتاب و چگونگی نقل کردن این واقعه در تاریخ‌نگاری مورخین حائز اهمیت است و سده‌های هفتم تا دهم هجری عصری پر تلاطم در تاریخ اسلام مخصوصا ایران است که مغولان قسمت اعظم جهان اسلام را به تصرف خویش درآوردند. این پژوهش با رویکردی تاریخی در پی بررسی بازتاب و تحلیل واقعه‌ی غدیر در تواریخ عمومی سده‌های هفتم تا دهم هجری است و در پی پاسخ بدین پرسش‌ است که واقعه غدیر در آثار تاریخی حوزه…

چکیده: رفتار اقتصادی امام علی(ع) در میان تمامی رهبران و پیشوایان دینی بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است. گفتار، رفتار و سیاست‌های امام علی(ع) در حوزه اقتصاد و معیشت، از ابعاد مهم رویکرد حکومتی و اجتماعی ایشان است. همچنانکه سیره و رفتار شخصی ایشان به تنهائی حاوی دنیائی از نکات قابل توجه و بررسی است. در متون تاریخی و روائی، هزاران گزاره در این باب وجود دارد که مراجعه به همه آن ها برای کشف و تحلیل سیره اقتصادی ایشان ممکن به نظر نمی رسد. در این میان، حکمت‌ها، خطبه‌ها و نامه‌های نهج‌البلاغه بویژه عهد مالک اشتر می…

چکیده هدف این مقاله مطالعه و تطبیق اصول مدیریت نوین و مدیریت اسلامی با محوریت سیره امام علی(ع) است. بدین منظور پس از توصیف اهمیت مدیریت و جایگاه مدیریت اسلامی، نظر و شیوه عمل رهبران اسلام در زمینۀ مهمترین اصول مدیریت (برنامه‌ریزی، سازماندهی، هماهنگی، هدایت و رهبری و کنترل و ارزیابی) بحث شده است. برای یافتن مصادیق عملی مدیریت اسلامی علاوه بر سیره نبوی، از سخنان و سیره حضرت علی (ع) به عنوان حاکم و مدیر اسلامی استفاده شده است. این بررسی علاوه بر روشن نمودن تشابه مدیریت نوین با رهبری و مدیریت در اسلام، نشان دهنده توجه و اشراف…

چکیده: با توجه به تعریف انسان و هدف از آفرینش او در قرآن تربیت دینی غایتمند است. این نوع تربیت، بر اساس آموزه های دینی دارای مبانی، اصول و روش های خاص خود است. توجه به جایگاه و کارکرد عقل در تربیت دینی بر مبنای خردورزی، شایسته هر گونه تامل و بررسی است. به فعلیت رسیدن جنبه های گونه گون این نیروی خدادی، که ما آن را به ترتیب عقلانی تعبیر می کنیم یاری کننده انسان در نیل به آن هدف غایی است. علامه طباطبایی از مفسرانی است که به تفکر و تعقل و نقش ویژه آن در تربیت انسان…

چکیده در مورد رابطه عقل و عشق از یک سو و دانش و عرفان از سوى دیگر، از زمان هاى دور مجادلات و گفت وگوهاى فراوانى میان حکیمان، عارفان و متکلمان رواج داشته است. در مکتب هاى جدید فلسفى در غرب نیز به گونه اى دیگر از این مقولات سخن رفته است. آن چه امروزه در مطالعات دین شناختى از رابطه عقل و ایمان مطرح است و گروهى با عنوان ایمان گروى یا فیدئیسم از ستیز یا ناهمخوانى عقل و ایمان دفاع مى کنند، از زمره مباحثى است که در این حوزه مى گنجد، در این میان، گاه دیدگاه عارفان…

چکیده: هدف در این پژوهش، ارائه تعریف و مصادیقی از آرزوهای بازدارنده در تعالیم اسلامی و بررسی عوامل موثر بر جذب جوانان به آرزوهای كاذب و بازدارنده است. روش مورد استفاده در این تحقیق، روش توصیفی از نوع تحلیل اسنادی است. یافته های به دست آمده از این تحقیق گویای آن است كه قرآن كریم نسبت به مقوله آرزو دارای نگاهی ویژه بوده و با دسته بندی محتوایی آرزوهای انسانی به دو گروه سازنده و بازدارنده، آنها را در قالب مثال هایی تبیین كرده است. به عنوان مثال آرزوهایی نظیر ثروت فراوان، عمر طولانی از جمله آرزوهای بازدارنده مورد تاكید…

چکیده مقاله، پس‌ از اشاره‌ به‌ ارتباط‌ «پلورالیزم‌ و نسبی‌گرایی» و به‌ مسئله «تساهل‌ و تولرانس»، نمونه‌هائی‌ از احکام‌ اسلام‌ و تعالیم‌ قرآن‌ و سنت‌ را دال‌ بر مدارا و گذشت‌ و سعه صدر اسلامی‌ مثال‌ می‌زند که‌ بدون‌ پذیرش‌ نسبی‌گرائی‌ و شکاکیت‌ و لیبرالیزم، متضمن‌ حد‌ اعلای‌ انسانیت‌ و حقوق‌ بشر می‌باشد از قبیل‌ «اجباری‌ نبودن‌ پذیرش‌ اسلام»، «طرح‌ گفت‌ و گوی‌ منطقی‌ و آرام‌ با ادیان‌ دیگر»، «نفی‌ استثمار و اطاعت‌ بندگان»، «دعوت‌ به‌ مدارا با کافران‌ غیر حربی» و… متن برخی‌ مد‌عیان‌ و داعیان‌ غربی‌ پلورالیسم‌ مانند جان‌ هیک1 بر این‌ پندارند که‌ لازمه‌ی‌ «انحصارگرایی‌ دینی»، عدم‌…

چکیدهٔ مقاله نویسنده این مقاله در ابتدای سخن خود می‌گوید: «این مقاله پس از تعریف مفهوم بردباری اهمیت موارد حدود و آثار تربیتی آن را در کلام و سیره امامان(ع) بیان می‌کند و سپس بردباری با دیگران را در مواردی از قبیل: بردباری در بیان مسائل دینی، بردباری در تربیت عبادی کودکان، بردباری نصیحت و… مورد بررسی قرار می‌دهد». کلیدواژه ها : تربیت، تربیت عبادی، روش‌های تربیتی، نصیحت و موعظه، تربیت اجتماعی، بردباری سیره تربیتی، سیره امامان، کارکرد و آثار تربیتی

چکیده: آزادی بحث و انتقاد یا مناظره در مسائل دینی از ویژگی‌های فرهنگ اصیل اسلامی است. پیامبر اکرم (ص) در امر دعوت مشرکان و سایر ادیان به آیین اسلام، از روش مناظره برای تضارب آراء و پویایی اندیشه ها و انگیزش عقول مخاطبان بهره می گرفته اند که بخشی از آن در کتاب‌های حدیثی به ما رسیده است. در این مقاله مجموعه مناظرات توحیدی رسول اکرم (ص) از جهات مختلف مورد بررسی قرار گرفته و ضمن ارزیابی مخاطبان، بیشتر موضوعات طرح شده در جلسات مناظره با آنان نیز به تفکیک، استخراج گردیده است.

متن واژه صبر بر خلاف سایر واژه‌های اخلاق اسلامی که واجد یک معنا می باشد، به تنهایی ریشه و اساس بسیاری از خصوصیات اخلاقی است. بدین معنا که به دلیل نقش صبر در تقویت ایمان، اگر این صفت در اعماق قلب فردی تجلی یابد کلیه رفتارهای وی اسلامی و مکتبی می‌گردد. راغب در مفردات می‌گوید: صبر به معنی خودداری کردن در تنگناها و حبس کردن هوای نفس است در برابر عمل به مقرراتی که عقل و شرع معتبر می‌شمارد و یا ترک چیزهایی که عقل و شرع اقتضا می‌کند که نفوس را از ارتکاب آن باید حبس کرد.1 صبر، ثبات…

چکیده جستجو در منابع کهن روایی اهل سنت نشان می دهد که بخشی از آن ها با عنوان «کتاب الفضائل» به ذکر فضائل و مناقب افراد و گروه ها اشاره دارند. در نظر گرفتن فصلی جداگانه با این عنوان، در کنار دیگر ابواب و فصول حدیثی، از اهمیت این موضوع و اهتمام صاحبان جوامع حدیثی اهل سنت به گردآوری این دسته روایات، پرده برمی دارد. این گونه روایات را پس از گردآوری و بررسی می توان در هفت دسته (عرصه) جای داد: «فضائل برخاسته از رابطه فرد با پیامبر (ص)»، «دینی»، «قومی، قبیله ای و گروهی»، «نظامی ـ امنیتی»، «علمی»،…