چکیده:
با توجه به فرصت مناسب و شرایط اجتماعی و سیاسی پیش آمده در دوران امامین صادقین (ع)، این دو بزرگوار بیش از دیگر پیشوایان معصوم: در تفسیر آیات الهی و تشریح حقایق معنوی قرآن کریم و همچنین پرورش شاگردان، زمینه فعالیت و نشر دانش را داشتهاند؛ و با بررسى تاریخ تفسیر، اهتمام دانشمندان اسلامى به قرآن کریم و خلأهاى سیر تدوین تفاسیر روشن مىشود؛ که در آن عصر مفسران نامی بزرگی در صحنه تفسیر درخشیدند که آثار گرانبهای آنان در طول تاریخ برای مفسران بهعنوان منابع اصیل تفسیری چه در زمینه نقل و چه در باب اجتهاد شناخته شده است، چنانکه ملاحظه میشود برخی از این تفاسیر در دست است و به چاپ رسیده یا به گونه پراکنده در متون معتبر تفسیری مانند تفسیر تبیان، طبری، طبرسی و ابن کثیر و جز آن، باقیمانده است و تعدادی از آن تفاسیر در طی قرون و سالهای متمادی از بین رفته است؛ و آنچه از این تفاسیر که در دسترس میباشد، نیاز به بازنگری دارد. بهعنوان نمونه تفاسیری که منسوب به امام باقر (ع) و امام صادق (ع) هستند همهی روایات تفسیری آنها مورد وثوق نیستند؛ و برای تفسیر و تبیین آیات الهی نیاز بهدقت دارند. در این راستا، به بیان مختصری از اوضاع و شرایط آن دوران میپردازیم؛ و در آخر ضمن بررسی تفسیرهای منسوب به امامین صادقین (ع)، به معرفی مفسران آن عصر به ترتیب زمانی نگاشتهایم.