چکیده:
مسئلهی وجود خداوند از مسائل اصلی انسان، و تعیین کنندهی نوع زندگی فرد و زیربنای افکار و اعتقادات او میباشد. توحید و یگانگی خداوند نیز اولین و مهمترین اصل اعتقادی یکتاپرستان و اساسیترین رکن رسالت پیامبران است. دوران امام رضا (ع) مصادف با ظهور مکاتب مختلفی بود، که بر اساس افکار خودشان و با بهکارگیری براهین عقلی اقدام به طرح سؤالات و شبهات اعتقادی در باب خداشناسی میکردند، با توجّه به ارزش و اهمیت عقل و براهین عقلی در اسلام، امام (ع) نیز با توجه به اهمیت مبانی عقلی، در چنین شرایطی با تکیه بر برهانهای عقلی در برابر این افکار، موضعگیری مینمودند. آن حضرت (ع) در ضمن بحثهای مفصلی که با علما و گروههای مختلف داشتند، به مسائل مختلفی از قبیل هستیشناسی و اثبات وجود خدا، توحید و اقسام آن، توحید ذاتی، صفات الهی و انواع آن، توحید افعالی، قضا و قدر، جبر و اختیار، اراده و … میپردازند، و هر موضوع و مسئله را با روش عقلانی و استدلالهای فلسفی به اثبات میرسانند.