مقالات

چکیده: «کتاب الاوصیاء» یکی از تألیفات مهم شلمغانی (م ۳۲۲ ق) است که موضوع اصلی آن، امامت و استمرار سنت وصایت از انبیا تا اوصیا بوده است. عنایت مؤلفان شیعه به این کتاب در طول تاریخ، در عین انحرافی که بعد از یک دوره خدمات علمی، مؤلف آن بدان دچار گردید؛ گویای اهمیت این کتاب است. هرچند تاکنون در خصوص این کتاب تحقیق‌هایی انجام‌یافته؛ منابع مورد استفاده شلمغانی در تألیف این کتاب تاکنون مورد تحقیق قرار نگرفته، از این‌رو، این سؤال باقی است که شلمغانی در تألیف آن از چه منابعی بهره برده است؟ استخراج روایات کتاب الاوصیاء از منابع…
چکیده: پندار بی اساس و فراگیر فال بد (تطیّر) سابقه ای طولانی دارد. معتقدان به این خرافه، بسیاری از اشیاء، حیوانات، افراد و حتی انبیای الهی را به فال بد می گرفتند. قرآن به مواردی از تطیّر مخالفان انبیای الهی اشاره می كند و در برخورد با این اعتقاد، حقیقت را روشن می كند. از دیدگاه قرآن، فال بد هركسی از خود اوست. و پیشامدهای ناگوار زندگی انسان‌ها، درواقع بازتاب گناهان آنهاست. قرآن از تطیّر مذمت كرده و منشأ آن را نادانی بشر می داند. در روایات نیز به تطیّر اشاره هایی شده است. از دیدگاه معصومان (ع)، فال بد،…
اشاره: عبدالله بن عباس، صحابی مشهور، یکی از بحث انگیزترین شخصیت های قرن اول هجری است که درباره ی وثاقت آثار قرآنی و روایات تفسیری منسوب به او مناقشات جدی در میان محققان وجود دارد در حالی که خاورشناسان از ماهیت اسطوره ای ابن عباس و آرای تفسیری منسوب به او سخن گفته اند. اغلب پژوهشگران مسلمان، از مسئله وثاقت آرای ابن عباس کمتر سخن گفته و بیشتر بر مقام والای ابن عباس در دانش تفسیر تاکید کرده اند…
چکیده: نیایش‌‏‏های معصومان فصلی فربه از فرهنگ زندگی ایشان است. از آنجا که پیوند اهل‌بیت (ع) با قرآن جاودانه است، بی‌گمان، قرآن – بیش از هر منبعی- خاستگاه اندیشه‏‏‌ها ‏‏و رفتارشان در هر بخش از سیره گفتاری و رفتاری، از جمله «‏‏دعا»‏‏ است. دعا، میراثی گران‌سنگ و ذخیره‌ای ارجمند از آموزهای بنیادین دینی است، که با بهره‌گیری از قرآن فراز آمده است و آینه وار، اندیشه‏‏‌های قرآنی آنان را بازتاب می‌دهد و با زبانی خاص که در آن مخاطب خداست، بسیاری از معارف قرآن را باز می‌گوید. اثبات این مدعا، نیازمند کاویدن گونه‌‏‏های این تجلی و انگیزه‌ای این وام‌گیری است….
چکیده: این مقاله با هدف تبیین دنیاگرایی ـ به عنوان یک آسیب فرهنگی ـ از دیدگاه قرآن کریم به رشته تحریر در آمده تا برنامه ریزان فرهنگی بر اساس آن به بررسی وضعیت موجود و برنامه ریزی برای دستیابی به وضعیت مطلوب بپردازد. پس از یادکرد برخی از مبانی مهندسی فرهنگ، نخست به تفاوت «دنیاداری» و «دنیاگرایی» اشاره شده و سپس «دنیاداری» و «دنیاگرایی» در سه لایه «نگرش»، «ارزش» و «رفتار» از دیدگاه قرآن کریم به همراه شاخص های قرآنی دنیاگرایی گزارش شده است. نویسنده معتقد است اگر در جامعه ای نگرش دنیاگرایانه گسترش یابد، این نگرش اغلب سبب ترویج…
خلاصه ماشینی: “این مطلب صحیح است؛ ولی بر اساس حکم وجدان و احادیث رسیده، خداوند به مشیت و حکمت بالغه‌اش، به انسان آزادی و اختیاری عنایت کرده که بر این امور تفوق و برتری دارد و به‌وسیله آن، انسان قادر است که آثار تربیت محیط و وراثت را خنثی کند؛ یعنی، اگر بخواهد، می‌تواند اموری را اختیار کند که او را به سعادت سوق دهد و یا به طرف کارهایی برود که شقاوتمند شود و شاهد بر این مطلب، دعاهای وارده است که در آنها از خداوند خواسته شده که شقی را سعادتمند قرار دهد و اگر شقاوت، صفت ذاتی…
چکیده: قرآن کریم در آیه‌ی 105 سوره‌ی هود انسان‌ها را به دو گروه سعید و شقی تقسیم می‌کند. «شقاوت عبارت است از محرومیت و نداشتن خیر». اسوه نیز به معنی الگو، مقتدا و سرمشق و … می‌باشد، اما تأسی به معنی پیروی کردن از اعمال و رفتار دیگران می‌باشد. یادآوری می‌شود که یکی از شیوه‌های تربیتی قرآن، شیوه‌ی الگودهی است و با توجه به سهولت در دسترس بودن الگوها در برابر دیدگان مردم، بهتر است به معرفی چهره‌های شقاوت اهمیت ویژه‌ای داده شود. یکی از هدف‌های قرآن از بیان داستان‌های زندگی افراد، بیان شیوه‌های زشت رفتاری آن‌ها و روش الگویی…
چکیده: معناشناسی بخشی از زبان‌شناسی امروزی (زبان‌شناسی توصیفی و ساخت‌گرا)، است. معناشناسی به دنبال مطالعه و بررسی شرایط تولید معنا و دریافت آن نزد خواننده است. در واقع، نویسنده، اثر را به عنوان تولید دستور زبانی و گرامری نگاه نمی‌کند و در نگاهی نو به مطالعه فرهنگ واژه و جهان‌بینی حاکم بر آن می‌پردازد. از این رو، با علم تفسیر متفاوت است. این روش در میان مستشرقان نظیر ایزوتسو و برخی از محققان اسلامی به کار گرفته شده است. پژوهش حاضر به معناشناسی مفهوم عبودیت در قرآن در چهار گام می‌پردازد و در نهایت با ارائه تعریف معناشناسانه عبودیت و…
چکیده: هدف: سؤال اساسی این است که شادی و نشاط جایز از منظر قرآن کریم و روایات چیست و چگونه می‌توان با تکیه به این دو منبع گران‌سنگ و عظیم، شاد زیست؟ روش: روش کار تحلیلی، توصیفی و مراجعه به آیات و روایات مرتبط با شادی و نشاط است. یافته‌ها: در احادیث، چهره گشاده و تبسم بر لب داشتن، استعمال بوی خوش، وفاداری، رعایت حق‌الناس، رفع گرفتاری‌های دیگران، دیدار نمودن یکدیگر و… موجب شادی و انبساط خاطر انسان شمرده‌ شده است. نتیجه‌گیری: نتیجه آن‌که برای رسیدن به شادی و در نهایت به آرامش واقعی، باید به بزرگ‌ترین منبع آرامش، «خدا»…
چکیده: «عبادت» تسلیم و خضوع در برابر معبود، همراه با اعتقاد به الوهیت اوست. عبادت انجام خواسته‌های خداوند است. در واقع، اطاعت و فرمان‌برداری از خداوند قادر مطلق و ستایش و سپاس از اوست که به اراده خویش، نعمت‌هایش را به انسان عطا نموده است. در دین یهود نیز عبادت اطاعت از خداوند در تمام اوامر و بندگی ایشان است. عبادت در اسلام و یهودیت، گستره‌ای وسیع دارد و صرفاً شامل عباداتی همچون نماز، روزه و… نمی‌شود، بلکه هر کاری که انسان با نیت الهی و برای رضایت خداوند انجام دهد، عبادت محسوب می‌شود. عبادت در قرآن و عهد عتیق،…
چکیده: یکی از مفاهیم ارزشی و اخلاقی قرآن کریم خشیت از خدای متعال است. معمولاً، مفسّران و مترجمان، خشیت را به خوف تفسیر کرده و این دو واژه را مترادف پنداشته‌اند. پژوهندگانی نیز بین آن دو واژه تفاوت‌هایی ذکر کرده‌اند. در مقاله حاضر، پس از بحث در انکار ترادف این دو واژه، تفاوت‌هایی که بعضی از دانشمندان و مفسّران چون ابوهلال عسکری، محقق طوسی و علّامه طباطبایی برای خوف و خشیت قائل شده‌اند نیز در معرض نقد قرار گرفته است. همچنین، در ادامه، با معیار و مرجع قرار دادن قرآن کریم به‌عنوان یک منبع اصیل در معناشناسی کلمات و با…
چکیده: پژوهش حاضر، تدبر و تأملی در معنی و مفهوم واژه «خشیت» در قرآن کریم است که یکی از پایه‌ای‌ترین مفاهیم سیر و سلوک و بندگی حق، شناخته می‌شود. این نوشته بر آن است تا این موضوع را در کلام حق و تبلور آن را در کلام معصومین بکاود و راه‌های رسیدن به خشیت واقعی را بررسی کند، تا آنچه که بنده، خداوند را از او دور می‌سازد و مانع از رسیدن انسان به خشیت و خوف حقیقی می‌شود، مورد بحث قرار دهد و نتیجه این تحقیق و بحث راهنمایی باشد که بندگان خداوند را به‌سوی این نعمت بی‌منت رهنمون…
خروج از نسخه موبایل