مقالات

چکیده: این مقاله، به بررسی ویژگی خشیت داشتن از پروردگار و اهمیت و نقش آن در هدایت یافتن به قرآن پرداخته است. خشیت، به معنای واکنشی آگاهانه به‌مقتضای علم است. خشیت از پروردگار، درک وابستگی خود و ربوبیت خدا و احساس مسئولیت در برابر او است. آیات متعددی از قرآن، تحقق هدایت قرآن را منوط به وجود ویژگی‌هایی در انسان نموده است و برخی اعمال هستند که موجب سلب امکان هدایت‌پذیری انسان می‌گردد. بر اساس آیات قرآن، خشیت از پروردگار، ظرفیت شناخت و پذیرش وحی را در انسان به وجود می‌آورد. کسانی که دارای خشیت از پروردگار هستند، همواره در…
چکیده: افكار خرافاتى فال بد ـ تطـير ـ سابقـه تاريخـى دارد. معتقدان به اين پندار بی‌اساس، بـسـيـارى از اشيـا، حـيـوانات، افـراد و حتى انـبـيـاى الـهـى را بـه فـال بـد می‌گرفتند. قرآن به مواردى از تطير مخالفان انبياى الهى اشاره و در برخورد با اين عقايد، حقيقت را روشن می‌کند. از ديدگاه قرآن، فال بد هرکسی از خود اوست و پيشامدهاى ناگوار زندگى انسان‌ها، در واقع بازتاب گناهان آن‌هاست. قـرآن از تطير مذمت كرده و منشأ آن را جهالت و لجاجت بشر می‌داند. امامان معصوم (ع) نيز به تطير پرداخته‌اند. از ديدگاه روايات، فال بد، بی‌اساس و در رديف شرك و…
چکیده: آنچه در این مقاله به مطالعه گرفته‌شده است: تقرب به خدا به‌عنوان معیار ارزش در آثار به‌جامانده از فلاسفه و متدینان پیش از میلاد و پس از میلاد قابل‌ردیابی و مطالعه مقایسه‌ای است. قرآن به‌عنوان تکمیل‌کننده تعالیم ادیان در این رابطه نگاه ویژه دارد. این نوشتار در کنار نگاه نقادانه به تعریف‌های به‌عمل‌آمده از تقرب، ماهیت آن را به مطالعه می‌گیرد و امتیاز این معیار را بر دیگر معیارها مطرح در حوزه فلسفه اخلاق به نمایش می‌گذارد.
چکیده: معناشناسی (Semantics) بخشی از دانش زبان‌شناسی یا شاخه‌ای مستقل از آن است كه از رهگذر آن می‌توان به تحلیل معنای واژه‌ها و جمله‌های یك متن پرداخت و جایگاه دقیق كلمه‌ها و تركیب‌های آن را با توجه به‌ نظام معنایی كه در آن قرار دارد، به دست آورد. این نوشتار به تحلیل معناشناختی «قرب الی الله» در قرآن می‌پردازد. برای این منظور به واژه‌هایی كه در حوزه معناییِ (Semantic fields) بندگی خدا با واژه كانونی «قرب» ارتباط معنایی دارند، توجه شده است. تحلیل معناشناختی قرب در قرآن نشان می‌دهد كه این واژه با اضافه به واژه «الله»، از معنایی تازه…
خلاصه ماشینی: “زیرا حق و خیر دائمی، ثابت و پایدار است و آنچه ذایل شدنی و فانی شدنی است کفر و باطل و شرک است و اهل آن ابتر می‌باشند: ان شانئک هو الابتر(کوثر/3) دوری‌ طلب‌ از کثرت، بگریز از این وحشت یک رنگ‌شو از وحدت‌ ای دوست‌ لقا این‌ است این است راه کوثر گرایان و انبیا و اولیای الهی و انسان‌های کامل و مخلص که مشمول رحمت خاصه حضرت حق و انعام دائمی و همیشگی او هستند و هماهنگ با کل نظام به سوی او در حرکتند و به قول عارفان: «النهایات هی الرجوع الی البدایات» جزئها را…
چکیده: «اخلاق اقتصادی» بخشی از آموزه‌های اسلامی است که از یکسو، مؤلفه‌های رشد و توسعه اقتصادی و رفاه عمومی را ارائه می‌کند. از سوی دیگر، شیوه‌ها و عناصر مقابله با مفاسد و سالم‌سازی فعالیت‌های اقتصادی را بر می‌نمایاند و بستر لازم را برای رشد معنوی و سعادت ابدی انسان نیز فراهم می‌سازد. این نوشتار، پس از اثبات رابطه اخلاق با اقتصاد و نقد مبانی سرمایه‌داری، مبنی بر جدایی آن دو، مهم‌ترین عناصر اخلاق اقتصادی را در سه بخش «تولید»، «توزیع» و «مصرف» موردبررسی قرار می‌دهد. «تحلیل اخلاق کار و تولید» و «بررسی نقش ارزش‌های معنوی در رشد اقتصادی»، «تبیین شیوه‌های…
چكيده دعا پيوندى معنوی ميان انسان و پروردگار است كه اثر تربيتى و سازندگى مهمى در روح انسان دارد و راهنماى انسان به قرب الهى است. دعاهاى مأثور نيز يكى از ذخاير ارزشمند در ايـن زمينه مى‌باشند. از اين ميان، دعـاى ابوحمزه ثمالـى بر (ع) مضامين قرآنى، اخلاقى بسيارى در بردارد. اين دعا از زبان مبارك امام سجاد بر ابوحمزه ثمالى تعليم داده‌شده است و شامل سه محور اساسى است. در محـور اول معـرفت الهى به‌عنوان كليد هدف نهايى مـطـرح می‌گـردد، در اين محور بـه موضوع گریزناپذیری بنده از محدوده حكومت الهى، شناخت ذات و راهنما بودن خداوند اشاره دارد….
چکیده: میان عدد شناسان آیات قرآنی اختلاف و تردیدی در حجم قرآن کریم وجود ندارد و همگی بر این نکته اتّفاق و اجماع دارند که عدد آیات قرآن به 6240 آیه نمی‌رسد؛ حال‌ آنکه صحیحه هشام بن سالم، در ظاهر دلالت دارد که قرآن دارای هفده هزار آیه است. این حدیث با ظاهر شاذّ خویش کج‌فهمی‌ها و معضلاتی را پدید آورد. این مقاله به پژوهش در مفاد حدیث هشام، با توجه به وجه مورد اتّفاق در شمار آیات قرآن کریم، می‌پردازد و بحث را در دو فصل سامان می‌بخشد: یکم: صحیحه هشام و شمار آیات، دوم: راه‌های حلّ مشکل حدیث…
چکیده: این نوشتار در پی معرفی یکی از شعرای اسلام است که در اشعارش گرایش‌های عقیدتی و سیاسی هویداست و همچنین در مواردی از آیات قرآن کریم در بیان فضایل و مناقب ائمه‌ی معصومین (ع) به‌ویژه حضرت علی (ع) اقتباس کرده است. این شاعر، سید حمیری نام دارد که امام صادق (ع) وی را «سیدالشعراء» نامیده‌اند.
چکیده: اهتمام شیعیان به خاندان وحی، برای برخی از ناآگاهان یا معاندان، زمینه مناسبی پدید آورده است که شیعیان را به بی‌توجهی به قرآن کریم متهم نمایند؛ درحالی‌که شواهد گوناگون در زمینه‌های مختلف از جمله آثار ادیبان و شاعران شیعه‌ مذهب، گواه بطلان این مدعاست. این مقاله در راستای هدف یادشده، اشعار یکی از شاعران شیعه‌مذهب را، از آن روی که شاعران و ادیبان معمولاً بازتاب‌دهنده دیدگاه‌های مختلف جوامع خود هستند، موردبررسی قرار داده، جلوه‌های آیات الهی را در جای‌جای آن به عیان مشاهده نموده است که به ابتدا به شرح مختصری از زندگی شاعر و سپس به مواردی از…
چکیده: واژه تزکیه با مشتقات آن 25 بار در قرآن باز آمده است. تزکیه و تهذیب نفس به جهت نقش اساسی آن در رستگاری انسان، از نظر قرآن دارای ارزش و اهمیت ویژه‌ای است؛ زیرا بدون تزکیه و پالایش نفس از انحرافات: اعتقادی، اخلاقی و رفتاری، دستیابی به سعادت ناممکن است. این مقاله به بررسی اهداف و مقاصد سه مسلک اخلاقی: فلاسفه، انبیا و اخلاق توحیدی قرآن می‌پردازد. علامه طباطبایی با ارائه دلایل قرآنی معتقد به مسلک سوم و هم‌معنایی تزکیه نفس و اخلاق قرآنی است. هدف از ترک رذایل و کسب فضایل اخلاقی، در مسلک فلاسفه «اغراض و مقاصد…
چکیده: بینامتنیت (intertextuality) از جمله گرایش‌های نقد جدید می‌باشد که به ارتباط و تعامل بین متون می‌پردازد؛ بر اساس این نظریه، هیچ متنی خودبسنده نیست و آثار ادبی در تعامل با یکدیگر می‌باشند. بر طبق این نظریه، متون و گویندگان آن‌ها متأثر از یکدیگر بوده و آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه‌های ادبی و فکری یکدیگر بهره جسته‌اند. این نظریه در حوزه‌ی ادبیات ملل بازتاب و کارکردی غیرقابل‌انکار دارد؛ چرا که عرصه‌ی ادبیات، نقطه تلاقی افکار و اندیشه‌هاست و شاهکارهای ادبی هر ملتی پیوسته مورد تقلید و تأثر گویندگان و سرایندگان هر دوره است. متون دینی ازجمله منابعی است که…
خروج از نسخه موبایل