مقالات

چکیده این مقاله با اشاره ­ای گذرا به پیشینه تاریخی شهر قم به چگونگی پیدایش شیعه و گسترش آن در این منطقه جغرافیایی ایران می­ پردازد و درصدد یافتن پاسخی برای این سؤال است که چرا قم پس از پذیرش اسلام به عنوان یک شهر شیعی مطرح شد و مذهب تشیع را در حالی پذیرفت که سایر نقاط ایران هنوز در تردید پذیرش اسلام یا باقی ماندن بر آیین آبا و اجدادی خود بودند. عوامل تأثیر­گذار بر پذیرش تشیع و گسترش آن در قم کدام­ اند؟ نتایج بررسی ­های انجام شده در این تحقیق، با استناد به منابع تاریخی و…

اشاره خوش خلقی و گشاده رویی از ویژگی‌های هر مسلمان است. این ویژگی بارز در تعاملات و معاشرت‌های متقابل اجتماعی و در شوخ طبعی آشکار می‌شود و سبب صمیمانه‌تر شدن روابط اجتماعی می‌گردد، و کینه را از دل می‌زداید. آن گونه که رسول خدا «صلی الله علیه وآله» می‌فرماید: «حُسْنُ البُشْرِ یذْهَبُ بِالسَّخِیمَهِ؛ گشاده رویی کینه را از دل می‌بَرَد.» به همین منظور در اسلام توجه زیادی بدان شده است. با تورقی کوتاه در احادیث و سیره اهل بیت اطهار «علیهم السلام» قطره‌ای از بیکران کردار پسندیده آنان را به خوانندگان تقدیم می‌کنیم. کلید واژه های ماشینی: مزاح ، رسول خدا…

چکیده شیخ احمد احسایی(د. 1241 ق/1825­م) در دوره قاجار با استفاده از منابع معرفتی چهار جنبش فکری: صوفیه، فلسفه، اخباری و اصولی درصدد برآمد نحله جدیدی تأسیس کند و بین اصول عقاید مکتب شیعه وحدت و همدلی ایجاد کند؛ اما این نحله که به شیخیه موسوم گردید بر دامنه اختلافات درونی شیعه افزود و حتی خود احسایی از سوی برخی از علمای شیعه تکفیر شد. پس از مرگ سید کاظم رشتی، یکی از شاگردان او، حاج محمد کریم خان، پسر حکمران کرمان، ابراهیم خان ظهیرالدوله (حک:1218ـ 1240ق/1803ـ 1824م) با توضیح و تبیین یکی از اصول اعتقادی مکتب شیخیه یعنی رکن…

چکیده امروزه، مطالعات علمی فراوانی روی شادی و نشاط به عنوان یکی از فرایندهای جسمی و روانی لازم و ضروری برای زندگی بشر انجام گرفته که بالتبع ضرورت شاد بودن و لزوم شوخی کردن را به عنوان یک عامل اصلی مورد توجه قرار می‌دهد. مسئله اصلی این مقاله آنست که کنش شوخی کردن، از منظر دین امری پسندیده و توصیه شده است یا مردود و نهی شده؟ اگرچه شوخی به عنوان یک عمل در کتب فقهی به شکل پراکنده و بیشتر ناظر به عوارض آن در مقولات دیگر مورد بحث قرار گرفته، اما کمتر خود به عنوان موضوع بحث مورد…

چکیده عَمّار بن یاسر یکی از یاران رسول خدا (ص) بود که در دوران دعوت مخفیانه عصر بعثت اسلام آورد. خانواده او از سوی اشراف مشرک مکّه به سختی شکنجه می ­شدند، بسانی که پدر و مادر وی در راه اسلام شهید شدند و خودش نیز چنان شکنجه می شد که هیچ یک از یاران رسول خدا (ص) به اندازه وی در راه اسلام شکنجه نشدند. عمّار در حیات خود ایمان و یقین کامل به خدای متعال داشت، آن گونه که رسول خدا (ص) وی را پیوسته همراه حق می ­دانست. عَمّار شناختی عمیق از اسلام داشت و بصیرت و…

چکیده مزارنویسی به عنوان شاخه‌ای از تاریخ‌نگاری محلی از قرن هشتم هجری مورد توجه مورّخان قرار گرفت و تا قرن دوازدهم هجری چندین اثر در این حوزه به زبان‌های عربی و فارسی نگارش یافت. در واقع مزارنویسی در زمره فرهنگ نامه‌های محلی به‌شمار می‌‌آید که آشکارا از مسائل سیاسی و نظامی دوری گزیده و بیشتر به اوضاع مذهبی و فرهنگی و اجتماعی می‌پردازد. این فرهنگ نامه‌های محلی به معرفی افراد و شخصیت‌های علمی و مذهبی اختصاص داشت، زیرا از دیدگاه مسلمانان ایرانی قبور علما و اولیاء، عاملی برای حفاظت شهر از آفات و بلایای طبیعی و انسانی به شمار می‌آمد….

چکیده یکی از احادیث منقول از رسول اکرم «صلی الله علیه وآله» که دلالت روشنی بر امامت اهل‌البیت «علیهم السلام» دارد، حدیث سفینۀ نوح است که به اسانید مختلف در کتب اهل سنت و شیعه روایت شده است. هدف مقالۀ حاضر، بررسی سندی _ رجالی روایات پنج تن از صحابه: عبدالله بن زبیر، ابن عباس، علی بن ابیطالب «علیه السلام»، ابوسعید الخدری و ابوذر غفاری بر اساس علم رجال و حدیث اهل سنت است. نتایج این مقاله به‌روشنی نشان می‌دهد که برخی از اسانید حدیث، «صحیح» و برخی دیگر «حسن» و قابل احتجاج هستند. حتی اگر فرض شود همگی اسانید…

چکیده یکی از صفات خدای متعال، شاکر است، همچنانکه باید شکرگذار نعمت های الاهی باشیم. کیفیت شکرگزاری انسان با خدا متفاوت است. کاربرد شکرگزاری بر خدا، از روی مجاز و برای ایجاد انگیزه در انسان است. خدای متعال نعمت های بیکرانی را برای ما ارزانی داشته که باید ما در برابر آن شاکر باشیم. بزرگ ترین نعمت الاهی، فرجام نیک و حسن عاقبت و برخورداری از رضوان الاهی در سرای آخرت است. انسان ها به تناسب معرفتشان نسبت به خدا، مرتبه شکرگزاریشان متفاوت است. اگر خداوند خیر و نعمتی را در اختیار موجودات قرار میدهد، نه از آن جهت است…

چکیده این مقال به شرح و تفسیر مناجات شاکرین امام سجاد «علیه السلام» میپردازد. شکرگزاری، فراتر از ارزش های انسانی به شمار میرود. خداوند متعال در قرآن برخورداری از امنیت، آرامش، آسایش، نصرت خویش و روزی حلال، همچنین ارائه امور تشریعی و عبادت را از جمله آموزه های مقدمه شکرگزاری خود معرفی میکند. در شکرگزاری، بین فرد شکرگزار و کسی که از او تشکر میکند، نوعی رابطه برقرار میشود و در پرتو این رابطه، خیری و یا خدمتی به او میرسد. براساس آموزه های دینی، همه امور و نعمت هایی که به ما میرسد، از طریق اسباب طبیعی و انسانی،…

چکیده: شكرگزاری در برابر بركات و نعمت های مستمر و مداوم الهی، ضرورت و حداقل شرط بندگی الهی است. ما انسان ها در برابر بسیاری از نعمت های الهی ناسپاسیم و حتی به بسیاری از این نعمت های الهی توجه نداریم. اگر اندكی تامل كنیم و نیك بنگریم، در برابر نعمت های بیكران الهی ناتوان از شكرگزاری هستیم. اشكال ما این است كه با بهره مندی از هر نعمتی، از سایر نعمت های الهی غافل می شویم. شایسته است با تمرین و آموزش های دینی و معنوی درصدد اصلاح این نقیصه برآییم. از سوی دیگر، اغلب شكرگزاری ما از نعمت…

چکیده مباحث بین رشته‌ای مثل قرآن و ادبیات باید به عنوان یکی از فعالیت‌های قرآن پژوهی و راهی برای نشر فرهنگ اسلامی، مورد توجه قرار گیرد. شکرگزاری یکی از فضائل اخلاقی است و در هر دو فرهنگ اسلامی و فارسی، انسان به شکر خداوند بسیار سفارش شده است. به طوری که در قرآن، این فضیلت اخلاقی در کنار صفاتی چون مطیع اوامر الهی بودن آمده و سعدی نیز در بوستان خود بابی مستقل را به شکر بر عافیت اختصاص داده است که دلیلی بر اهمیت این مقوله در فرهنگ اسلامی و ادب فارسی می‌باشد. در این مقاله فضیلت شکرگزاری به…

چکیده: همان گونه که دین اسلام برای تربیت دینی و اخلاقی پیروان خویش برای دست یابی به زندگی سالم و معنادار در ابعاد گوناگون فردی و اجتماعی، اصول و برنامه هایی را تدارک دیده، برای تربیت اقتصادی و معیشتی آنان نیز الزامات و راهکارهایی در نظر گرفته است که کاربست دقیق، به جا و هماهنگ آنها، قطعا می تواند ضامن سلامت و سعادت حیات دنیوی و اخروی مسلمانان شود. یکی از این راهکارهای تاثیر گذار و مهم در این زمینه، فرهنگ قناعت است. بی شک هیچ جامعه ای بدون اقتصاد ریشه دار، برنامه محور و پویا نمی تواند امید چندانی…