مقالات

چکیده بررسی انتقادی منابع تاریخ اسلام در اروپای سده نوزدهم میلادی، تشکیک و بی اعتمادی به همه منابع روایی و تاریخی اسلام را برای برخی از مورخان و سیره‌نویسان غربی در پی داشت؛ لیکن علی‌رغم این نتایج بدبینانه در نیمه نخست قرن بیستم چندین کتاب در شرح حال پیامبر(ص) تألیف شد که مؤلفان آن‌ها ضمن اذعان به اعتبار مشکوک روایات سیره و مغازی، معتقد بودند به کمک ذهنی نقاد، می‌توان سیره‌ای صحیح از پیامبر اسلام(ص) بر مبنای همین روایات تدوین نمود. یکی از این شرح حال‌های انتقادی کتاب مسأله محمد، شرح حال نقادانه‌ای از پیامبر اسلام(ص) تألیف رژی بلاشر (1900-1973م)،…

چکیده پژوهش حاضر، به منظور بررسی رابطه ی بین مؤلفه های ایمان مذهبی و شکرگزاری با شدت علائم اختلالات روانی انجام شد. شرکت کنندگان شامل 300 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه های شکرگزاری اسلامی ایرانی، ایمان مذهبی و فهرست 90 سوالی نشانه های روانی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها نشانگر ارتباط تقریباً همه خرده مقیاس های ایمان مذهبی و شکرگزاری با نمره کلی شدت اختلال های…

چکیده این مقاله به بحث از ضرورت شکرگزاری در برابر نعمت های بیکران الهی میپردازد. انسان مؤمن بایسته است در برابر نعمت های الهی، همواره شاکر باشد. همچنانکه در برابر هدیه یا خدمتی که دیگری به ما میکند، لبخند رضایت زده و خشنود میشویم، در برابر نعمت های بیمنت و منتهای الاهی شکرگزار باشیم. شکرگزاری از جهت زبانی، جوارحی، جوانحی، عبادت و بندگی خدا و نیز ابراز خشنودی و انجام تکلیف الاهی و… صورت گیرد. برای تقویت روحیه شکرگزاری خواندن ادعیه ماثور میتواند بسیار راهگشا باشد. کلید واژه ها: دعا، نعمت های الهی، شکرگزاری

چکیده بخش قابل توجهی از جریان حدیثی شیعیان کوفه را در دوره امام باقر(ع) گروهی تشکیل می­­ دادند که بین افضل بودن امام علی(ع) و مشروعیت خلافت شیخین جمع می­ کردند. این گروهِ پیش ­زیدی با امامیه نیز ارتباط داشتند و با ورود زید­بن­ علی به کوفه از وی حمایت کردند. پس از قیام زید(رض)، طرفداران وی رویه فکری او را توسعه دادند و به ترویج آن مبادرت ورزیدند. مناسبات این گروه با شیعیان طرفدار نص موضوعی است که این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی و در محدوده عصر صادقین(ع) به آن پرداخته است. نتایج حاکی از آنست که…

چکیده: شكر، یعنی یادآوری نعمت و منعم با قلب و زبان كه در 75 آیه، از مشتقات آن استفاده شده كه 6 واژه به خدا، استناد داده شده است (شاكر و شكور) و بقیه واژه ها به صورت (اسم فاعل و مبالغه، فعل های ماضی و مضارع و امر) به غیر از خدا منسوب گردیده است، كه در آنها موضوعات مختلفی برای شكر از خدا، مطرح شده است و طبق آیه های، خود شكر توفیقی است كه خداوند رحمان، اسباب و وسایل آن را به بشر مرحمت فرموده است (كه البته خود شكر دیگری را می طلبد) تا خود انسان…

چکیده کاربرد واژه «شهر» برای مدینة النبی، در عصر حاضر اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد و بر این اساس نظریه‌های گوناگونی، درباره مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی «شهر مدینه» ارائه شده است. مسجد پیامبر در مرکز شهر، وجود بارو و دروازه در پیرامون آن و هم‌چنین ترجمه واژه مدینه به «شهر» این تلقی را ایجاد کرده که مدینة النبی «شهر» بوده است. نویسنده در این مقاله در صدد است تا با لایه‌برداری از رویدادهای متأخر تاریخی، به لایه‌های متقدم شهرشناختی مدینه دست یابد و بتواند الگوی استقراری یثرب در آن هنگام را استخراج کند. کلیه شواهد به دست آمده در…

چکیده مقالۀ حاضر می‌کوشد به ‌تحلیل علل و عوامل مؤثر بر مناسبات فکری، نظامی، و سیاسی علویان با حاکمان و مردم گیلان و دیلمان بپردازد. سرزمین‌های دیلمان و گیلان همواره در دورۀ خلافت اموی و عباسی، با مخالفت با خلفا، سر سازگاری با آنان نداشته‌اند؛ مردم دیلمان، با ‌ظهور علویان به‌عنوان مدعیان عقیدتی و سیاسی خلافت عباسی و برای تشدید مخالفت‌های خود، روی خوش به آنان نشان دادند و علویان هم، در دوره‌های نخست قدرتگیری، توانستند با استفاده از رویکرد ضد خلافت دیلمیان به موفقیت‌های مهمی در گیلان و دیلمان دست یابند. بر این اساس در نگاه نخست، گرایش دیلمیان…

چکیده مهاجرت سادات به مناطق گوناگون جهان اسلام و استقرار آنها، به‌ دلایل مختلف و تحت‌ تأثیر شرایط و عوامل متفاوت سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی صورت گرفته‌است.‌ این جریان در خراسان، روندی طولانی و درعین‌ حال، مستمر را طی کرد که از نیمۀ اول قرن دوم هجری شروع شد و در تمام سال‌های پس از آن ادامه یافت.‌ این روند، در مرحلۀ اول، با ورود افرادی مبارز، با انگیزه‌هایی سیاسی مثل قیام یا پناه‌جویی، شروع شد و در مرحلۀ بعد، با مهاجرت اختیاری گروه‌ها و افراد برای بهره‌مندی از امتیازهای اجتماعی و اقتصادی ادامه یافت.‌ روایت‌ها و دیدگاه‌های مختلف و…

چکیده قرآن‌کریم استوارترین سند برجای مانده از رسالت پیامبر اسلام است. از این رو هم بداهت عقل و هم صراحت نقل آن را مهمترین معیار ومرجع در نقد سایر گزاره‌های دینی می‌داند. در این نوشتار سعی شده است با جست‌وجوی شواهد قرآنی قرآن کریم استوارترین سند برجای‌مانده از رسالت پیامبر اسلام است. از این رو هم بداهت عقل و هم صراحت نقل آن را مهم‌ترین معیار و مرجع در نقد سایر گزاره‌های دینی می‌داند. در این نوشتار سعی شده است با جستجوی شواهد قرآنی روایات «باب شکر» کافی شریف میزان سازگاری این روایات با آیات قرآن سنجیده شود. این پژوهش…

چکیده صلاح ­الدین ایوبی به‌عنوان تأثیرگذارترین شخصیت دولت ایوبی، علاوه بر مبارزه سیاسی، با نوع خاصی از مبارزه فرهنگی به مقابله با فاطمیان برخواست. او که خود را مدافع اهل سنت می­دانست، در جهت حمایت از اهل سنت و برخورد با اسماعیلیان بسیار تلاش­ کرد. از تأثیرگذارترین و کارآمدترین روش­ هایی که می­ توانست بدون درگیری شدید نظامی و بدون ایجاد حساسیت در بین اسماعیلیان او را به اهداف خود برساند، استفاده از مدارس متعددِ نوبنیاد ویژه‌ی اهل سنت بود. مدارسی که قالب­ بندی حکومتی با ضوابط مشخص فقهی و آموزشی را دارا بود. تجربه‌های سلجوقیان و زنگیان در این…

در این نوشتار، شکر به عنوان یکی از فضایل اخلاقی و منازل مهم سیر و سلوک عرفانی بررسی شده است. از منظر اخلاقی، شکر پس از فضیلت صبر قرار دارد و مرتبط با قوای عقلانی، شهوی و غضبی انسان است. در عرفان اسلامی، شکر به عنوان ششمین منزل از منازل سلوک الی الله و آخرین مرحله پیش از وصول به حق معرفی شده و از آن به عنوان «افضل منازل سالکان» یاد شده است. مباحث گسترده‌ای در قرآن و روایات درباره شکر وجود دارد که حدود هشتاد موضوع مرتبط را دربر می‌گیرد. از جمله مباحث مطرح، تفاوت شکر با حمد…

چکیده درک واقع بینانه تحولات سیاسی اجتماعی و کشف و استخراج (پیام ها و عبرت های) مستتر در نهضت های فراگیر مستلزم نگرش و بینش تاریخی ای است که تبیین گر نهضت و هستۀ اصلی قیام باشد. نهضت عاشورا نیز به مثابه یک قیام تحول ساز در بستر تاریخ مبتنی بر نظام اندیشه ای و تحلیلی امام حسین (ع) به وقوع پیوست این قیام هدفمندی خلقت و آفرینش، باور به علیت در حوادث در کنار به رسمیت شناختن نقش اراده و اختیار انسانی در ایجاد تغییرات و مسوولیت دینی در قبال حوادث و نگرشی یکپارچه نسبت به شناخت و تعریف…