مقالات

چکیده مهم‌ترین منبع شناخت آموزه‌های دین اسلام پس از قرآن کریم، روایات معصومان (ع) است؛ که در مجموعه‌های روایی گردآوری شده است. البته عواملی باعث شده تا این میراث گرانبها در مسیر واقعی خود قرار نگیرد. از این رو عالمان اسلامی در جهت بررسی روایات، قواعد و ضوابطی مبتنی بر آموزه‌های معصومان استخراج کرده و به کار بسته‌اند و این امر زمینه شکل­ گیری فقه‌ الحدیث را فراهم نموده است. اما وجود این مسأله که آیا نسبت به این ضوابط، بین دو مکتب شیعه و سنی اتفاق نظر وجود داد یا خیر، مجال بحث در این حوزه را پیش روی…
چکیده در کتاب الکافی روایتی صحیح ­السند مبنی بر ذلت­ پذیری امام سجاد (ع) در مقابل یزید نقل شده است. این کُرنش به حدی است که امام خود را تسلیم یزید کرده و اقرار به بندگی او نموده است. در تاریخ یعقوبی این اقرار اضطراری به صورت شدیدتر، در مقابل مسلم بن عقبه بیان شده است، به حدی که امام کیفیت بندگی­شان را خود مشخص می­ کند. این حدیث تاریخی گرچه صحیح السند است، اما برای ارزیابی حدیث به دلیل متقن دیگری نیاز است و آن نقد متن است. این مقاله در صدد است با بررسی خبرهای مشابه در دیگر…
چکیده حریز بن عبدالله سجستانی در سند 1320 روایت حضور دارد و طبق ظاهر جوامع روایی، حدود 200 روایت از این تعداد که بیشتر آنها مصدر فتاوای فقهی است را بی­ واسطه از امام صادق (ع) نقل کرده است. در همین حال کشی و نجاشی از یونس بن عبدالرحمن روایت کرده ­اند که حریز جز یک یا دو روایت از امام صادق (ع) نشنیده است. این گزارش سبب شده است برخی فقیهان نامدار و بسیاری از رجالیان متأخر از ظهور روایات بی ­واسطۀ ایشان در نقل مستقیم دست بدارند و حکم به ارسال این روایات کنند. تحقیق فرارو با هدف…
چکیده خطبه غدیر به مثابه یکی از مهم‌ترین و آخرین سخنان پیامبر اکرم (ص)، پیام‌های مهمی را در خود گنجانده و مطالعه آن برای آشنایی با ماهیّت دین اسلام و ارکان اصلی آن ضروری است. با این وجود، نقل تاریخی این خطبه در سه حجم متفاوت و نیز اختلاف در برخی مضامین و عبارات آن‌ها، ضرورت تحلیل و بررسی محتوای این نصوص را مضاعف نموده است. در این پژوهش تلاش شده با بهره‌گیری از روش‌های تحقیق میان‌رشته‌ای و نوین، اولاً هرکدام از سه متن گزارش شده به ‌عنوان خطبه غدیر، به‌طور جداگانه تحلیل و بررسی شود، ثانیاً با مقایسه تطبیقی…
چکیده: در مصادر، شیعه روایاتی درباره وقوع بداء نسبت به اسماعیل، فرزند بزرگ امام صادق(ع) وجود دارد؛ گروهی این احادیث را دستاویزی برای فرقه سازی و و گروهی، آن ها دستمایه تشکیک در اصل امامت شیعه قرار دادند، گروهی نیز برای انکار عقیده با بداء به آن ها استناد جستند، لذا این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال برآمد که تحلیل روایات بداء در امامت اسماعیل بن صادق(ع) چگونه است؟ جهت پاسخ به پرسش، روایات مربوط که در مجموع هفت روایت بودند جمع آوری گردیده و در دو دسته روایات مصرح و غیر مصرح…
چکیده ولایت‌مداری مردم سیستان، با سابقه و فرازمند است؛ شیخ کلینی نامه‌ای از امام جواد (ع) خطاب به حاکم سیستان آورده است. حضرت (ع) در این نامه که با وصف ارسال و در منابع متعدد وارد شده است، ضمن پذیرش وساطت برای یکی از شیعیان بدهکار، والی سیستان را به احسان به برادران ایمانی و خداباوری سفارش کرده است. والی که محب اهل بیت (ع) بوده با اجابت درخواست، بدهی را از متقاضی سیستانی برداشته است. این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی نگارش یافته است علاوه بر ارزیابی سندی، محتوای نامه را نیز مورد بررسی و تحلیل قرار…
چکیده در احیای دین و دفاع از تشیع و گسترش آموزه های آن از نقش بسیار فعال برخی از امامان و نقش منفعل یا کمتر فعال برخی دیگر سخن رفته است؛ به عنوان مثال از امام باقر و امام صادق «علیهما السلام» به عنوان امامانی که از توفیق بیشتر برخوردار بودند، یاد شده است. مدعای پژوهش پیش‌رو این است که امام کاظم(ع) به دلیل ایجاد بسترهای لازم از طرف صادقین(ع)، بهره­ گیری از مدرسه­‌ی فرهنگی، فقهی و کلامی که زمینه‌اش فراهم شده بود، وجود شخصیت‌­های تربیت یافته و متعهدی که گرد وجود آن حضرت فراهم آمده بودند، در هدایت و…
چکیده: این مقاله به بررسی دیدگاه رایج اهل تسنن در مورد ایمان حضرت ابوطالب (ع) و تأثیر آن بر کتب صوفیه می‌پردازد و به‌طور خاص بر مثنوی مولوی تأکید می‌کند. دیدگاه مولوی در این مورد و دیدگاه‌های مختلف شارحان مثنوی در این مقاله بررسی شده و به‌طور تطبیقی، از یک‌سوی با کلمات خاندان پیامبر (ص) و از سوی دیگر با سیاست‌های دولت بنی‌امیه و بنی‌عباس تحلیل شده است. کلیدواژه‌ها:ایمان ابوطالب – نقد دیدگاه صوفیه، مولوی – نقد و بررسی دیدگاه‌ها، ایمان ابوطالب – نقد دیدگاه اهل تسنن، مقامات ابوطالب – تحلیل تاریخی.
چکیده: از میان کسانی که دل در گرو هدایت الهی نهاده و تا سرحد بذل جان، در حفظ و بالندگی دین مقدس اسلام کوشیده‌اند، چهره درخشان حضرت ابوطالب (ع)، عموی فداکار پیامبر و پدر شایسته امیرالمؤمنین (ع)، تلألویی ویژه دارد؛ او از آغازین سال‌های عمر با برکت نبی مکرم اسلام، سایه الطاف ویژه‌اش را بر آن پیامبر اعظم (ص) گسترانید و در مراحل مختلف زندگی یار و یاور وی بود. آیا می‌توان باور کرد این فداکاری‌ها برخاسته از حق‌جویی و توحید مداری نباشد؟ گروهی متعصب، چشم خویش را بر حقیقت بسته‌اند و گناه عظیم شرک را به مؤمن قریش نسبت…
چکیده در این مقاله، رویکرد‌های تربیتی امام سجاد(ع) و کارکرد آن در الگودهی به مربیان و والدین بررسی می‌شود. تعلیم و تربیت، همواره از دغدغه‌‌های مهم انسان بوده و ذهن او را به خود مشغول ‌کرده‌ است و بی‌تردید ارائۀ ‌الگوهای موفق در این عرصه، از نیازهای اساسی والدین و مربیان قلمداد می‌شود. در بین مباحث مربوط به تربیت، پرداختن به رویکردهای تربیتی جایگاهی ویژه دارد؛ زیرا مراحل فرآیند تربیت را فراروی ما قرار می‌دهد. ارائۀ درکی از رویکرد مبنایی امام سجاد (ع) در صحیفۀ سجادیه، که در آن عوامل زیادی نقش و ارتباط متقابل دارند، به همراه نحوۀ عملکرد…
چکیده از دیدگاه محدثان عوامل گوناگونی در پذیرش روایات راویان دخیل است که آسیب در هر یک از آن‌ها می‌تواند منجر به تردید در پذیرش روایات راوی گردد. گرچه در شرایطی خاص می‌توان از برخی از آسیب‌های وارد شده بر متن یا سند روایات چشم‌پوشی نموده و به صحت آن‌ها حکم نمود، اما دروغ‌گویی و اشتهار راوی به بدعت‌گذاری به سبب خلل جدی که در عدالت راوی وارد می‌سازند، از جمله عواملی هستند که از دیدگاه حدیث‌پژوهان فریقین بدون هیچ استثنایی منجر به سقوط قطعی روایات راوی از حجیت می‌گردند. در این مقاله با تأمل در شواهد و توصیفاتی که…
چکیده «زرارة بن أعین» از اصحاب اجماع و از پر روایت‌ترین راویان کتاب‌های امامیه است. فهرست نگاران امامی طریق خاصی به کتاب او دارند. افزون بر رجال‌شناسان، محدثان از جمله ثقة الاسلام کلینی (329ق)، الگو یا سند ثابتی برای روایات زرارة بن اعین داشتند. در این پژوهش با رویکردی نو یعنی؛ استخراج و شمارش تمام روایات زراره در الکافی و سپس یافتن اسنادی که دارای بیشترین فراوانی و تکرار هستند، الگوی ثابت کلینی کشف می‌شود. پس از آن، این الگوی ثابت با طرق رجالی مقایسه می‌شود. در این فرآیند، راویان اولی که حدیث را از زراره گرفتند، یک به یک…
خروج از نسخه موبایل