مقالات

چکیده: در اینجا به معرفی برخی از متون فارسی كه درباره ابوذر مطالبی آورده‌اند می‌پردازیم: ابوذر غفاری خداپرست سوسیالیست را می‌توان از نخستین آثار انتشار یافته در زبان فارسی درباره ابوذر دانست. این كتاب كه نوشته عبدالحمید جوده السحار و ترجمه و نگارش مرحوم دكتر علی شریعتی است نخستین چاپ آن در 1330 در قطع جیبی در 174 صفحه انتشار یافته است. مرحوم شریعتی در مقدمه چاپ پنجم توضیحاتی آورده است كه برای معرفی كتاب به همان اكتفا می‌كنیم: مقدمه چاپ كتاب ابوذر غفاری خداپرست سوسیالیست: یادداشت زندگی ابوذر در تاریخ اسلام تاریك است، بخصوص از آغاز زندگی او، جز…

چکیده أسماء بنت عمیس، در ابتدا همسر جعفر بن ابی طالب بود و همراه او به حبشه مهاجرت کرد. او همسر خود را در سرپرستی مهاجران یاری نمود. اسماء پس از شهادت جعفر در جنگ موته، با ابوبکر ازدواج کرد و محمد بن ابی بکر متولد شد. این بانوی بزرگ، در دوره خلافت ابوبکر، ارتباط نزدیک خود را با خانواده حضرت علی(ع)، به ویژه فاطمه(س)، حفظ کرد. وی، پس از وفات ابوبکر، با حضرت علی(ع) ازدواج نمود و مدتی پس از شهادت او نیز در قید حیات بود. از آن­جا که بخشی از شیوه­‌های رفتار اجتماعی و خانوادگی حضرت علی(ع)…

چكیده: در این مقاله به شرح حال و ویژگی ها و فضایل اخلاقی چهار بانوی متقدّم در اسلام و ایمان، كه از خواص اهل بیت رسول الله (صل الله علیه و آله و سلّم) بودند، پرداخته شده است: اسماء بنت عمیس همسر جعفر بن ابی طالب (جعفر طیار)، امّ الفضل همسر عموی پیامبر (صل الله علیه و آله و سلّم)، سلمی همسر حمزه سیدالشهداء، و میمونه همسر رسول خدا(صل الله علیه و آله و سلّم) كه همه از یك مادر متولّد شده بودند و پیامبر (صل الله علیه و آله و سلّم) در مورد آن ها فرمود: «خداوند خواهران مؤمن…

چکیده: ام سلمه والاترین همسر پیامبر (ص) بعد از خدیجه (س) می‌باشد. دو بار مهاجرت به حبشه و مدینه، حضور در غزوات متعدد و دفاع از اهل‌بیت (ع) موجب برتری وی در میان همسران پیامبر شده بود. وثاقت وی تا جایی است که امام حسین (ع) به هنگام ترک مکه به‌ سوی عراق، امانت‌هایی را به وی سپرد تا به امام سجاد تقدیم نماید. از او 378 حدیث از طریق اهل سنت روایت‌ شده است که می‌توان به حدیث کسا اشاره کرد. این پژوهش پس از معرفی وی به‌عنوان صحابی شیعه صدر اسلام، به حوادث تاریخی مربوط به وی پرداخته…

چکیده: جابر بن عبدالله انصاری، صحابی گران‌قدر پیامبر اکرم (ص) و حضرات معصومین (ع) بوده که به دلیل مصاحبت با هفت معصوم و عمر طولانی، روایات زیادی از وی در منابع شیعه و سنی بیان‌ شده است. جابر که توفیق درک محضر امام پنجم شیعیان را نیز داشته، مورد تأیید امام باقر (ع) بوده و روایات متعددی از وی در زمان حیاتش نقل کرده‌اند. گاهی اصرار امام بر روایت از جابر بن عبدالله، مورد سؤال یارانشان قرار می‌گرفت و افرادی نیز بودند که درباره وثاقت وی، از امام سؤال می‌پرسیدند و امام این پاسخ مشترک را داشته‌اند که جابر بن…

چکیده: دانش سیره نگاری به دلیل آن‌که برای مسلمانان اهمیت بسیاری یافت، توجه همه گروه‌ها و شخصیت‌ها را به خود جلب کرد. در این میان، صحابه رسول خدا (ص) که خود حاضر و ناظر در حوادث دوران رسالت بودند نخستین گروه و مرجعی بودند که به‌عنوان منبع و مأخذ دریافت آگاهی‌های مربوط به این دوره، مورد توجه قرار گرفتند؛ اما بدیهی بود که همه آنان در یک رتبه نبودند و برخی از آنان در این زمینه برتری داشتند. با این‌ حال مسائل سیاسی، اجتماعی و فکری جامعه مسلمانان نیز در امر انتقال این آگاهی‌ها به نسل بعدی مؤثر افتاد و…

چکیده: در طول تاريخ پر فراز و نشيب بشر و در ميان ميلياردها انسانى كه روى كره خاكى زندگى كرده‌‏اند، عده معدودى بعد از گذشت قرنها، هنوز هم نامشان زنده است و می توانند محبوب نسل امروز باشند. زنده بودن ياد اين بزرگان به خاطر ويژگی‌هاى خاصّى بوده كه در آنها وجود داشته است. حارث هَمْدانى از ياران نزديك امام على (عليه‏ا السلام)، از الگوهاى برجسته براى جوانان امروز است. در اين نوشتار با گوشه ‏هايى از زندگى اين شيداى ولايت آشنا مى شويم. خاندان مورّخان و دانشوران علم رجال، او را حارث بن عبداللّه ابوزهیر أعور هَمْدانى، معرفى نموده‌‏اند.1…

چکیده: بعد از فتح مكّه، بنی امیّه به ظاهر مسلمان شدند؛ ولی هرگز دست از عناد برنداشتند و كینه دیرینه‌ای كه با اسلام و پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) داشتند را فراموش نكردند و در هر فرصتی كه به دست می‌آوردند، زهر خود را ریخته و از اسلام، پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهل‌بیت (علیهم السلام) و شیعیان آنها انتقام می‌گرفتند. برای درك عمق كینه بنی امیّه به این جریان توجّه شود. مورّخ معروف «مسعودی» می‌نویسد:‌ از «مَطْرِف بن مغیره» فرزند «مغیرة‌ بن شعبه» (یار مورد اعتماد معاویه) نقل شده است كه: «من با پدرم “مغیره”…

چکیده: حجر بن عدی یکی از بزرگان و اشراف قبیله ی کنده و از مسلمانان اولیه ی آن گروه می باشد وی هر چند در زمان حیات حضرت محمد(ص) به اسلام گرویده بود ولی گمان نمی رود به افتخار دیدار رسول خدا نائل گردیده باشد لذا برخی از بزرگان وی را از صحابه ی پیغمبر نشمرده اند ولی به هر حال او را می توان در شمار یکی از تابعین بحساب آورد…

چکیده: اصحاب رسول خدا (ص)، در رخدادها و حوادث عصر خویش و حتی تغییرات و تحولات سال‌ها و قرون بعد، تأثیرگذار بوده‌اند؛ پس برای شناخت درست و دقیق اوضاع سیاسی و نظامی تاریخ صدر اسلام، بررسی شخصیت و عملکرد آن‌ها ضرورتی انکارناپذیر است. حذیفه بن یمان از اصحاب کِبار رسول خدا (ص) بوده است که در تمامی جنگ‌های حضرت شرکت کرده و در جریان سوءقصد منافقان، در عقبه هرشی، به حفاظت از پیامبر (ص) پرداخت. وی چون در این حادثه منافقان را شناخت به صاحب سِر رسول خدا (ص) معروف شد که این امر، وی را صاحب هویت سیاسی و…

چکیده: بین مسجد پیامبر و بازار مدینه، میدان گسترده و مسطّحى بود پوشیده از سنگ(141) که در آنجا بر مرده ها نماز گزارده مى شد؛ این محل در زمان پیامبر، به بازارى تبدیل شده بود براى فروش شیر، پنیر و روغن. (142) روزى عربى بادیه نشین (143) اسب مورد علاقه اش را به این بازار آورده بود تا بفروشد که پیامبر اسب را دید و از صاحبش خرید و براى پرداخت بهاى آن، به منزل رفت تا پول بیاورد. در این هنگام عده اى از منافقین حسادت ورزیده، درصدد کارشکنى برآمدند و عزم آن داشتند که معامله را برهم زنند….