مقالات

چکیده یکی از سیاست های اصولی رسول خدا(ص) در حوزه تعلیم و تربیت و پی ریزی جامعه ای آرمانی بر اساس آموزه های دینی، حوزه نام گذاری هاست؛ از این رو رسول خدا(ص) با هدف فرهنگ سازی و هویت بخشی، در کنار سفارش‌های قرآنی، خود نیز در همه حوزه های مرتبط از جمله گزینش نام زیبا برای کودکان، بهینه سازی و تغییر نام بزرگسالان، کنیه گذاری، اصلاح و دگرگون سازی نام های قبایل و اماکن و جز آن، کوشید فرهنگ نام گذاری را از عناصر جاهلی پاکسازی نموده و با گزینش نام های پسندیده و سازوار با فرهنگ دینی، نشاط…

چکیده جامعه سياسى يا دولت (State) در اصطلاح نوين آن متشكل از سه عنصر يا عامل سرزمين، جمعيت و قدرت عالى و برتر است. هر نظام سياسى لزوماً برخوردار از اين عوامل بوده و در جامعه بزرگ جهانى مورد پذيرش و شناسايى قرار مى گيرد. در اين ميان دو عامل اول يعنى عامل «ارضى» و عامل «انسانى» از نقطه نظر سياسى و حقوقى حايز اهميت فراوانند. عامل «ارضى» از نظر سياسى تأثير فراوانى بر ميزان افزايش يا كاهش قدرت عالى يا حاكميت دارد و از نظر حقوقى، اساس تقسيم حقوق داخلى و حقوق بين المللى بر همين عامل استوار است،…

چکیده: قاعده نفی ظلم، موضوع یک نشست علمی در موسسه «مفتاح کرامت» است که توسط استاد صرامی، مطرح و از سوی استاد علی اکبریان مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در این نشست به دلیل باور ارائه کننده بحث به متفاوت بودن «عدالت» و «نفی ظلم» در مقام استنباط، به جای سخن از قاعده عدالت، از قاعده نفی ظلم سخن گفته شده و این نتیجه به دست آمده که اولا: نمی توان بر اساس تشخیص عقلایی، حکم شرعی را استنباط و اثبات کرد و ثانیا: در قاعده فقهی نفی ظلم، تشخیص عقلایی ظلم نسبت به اصل یک حکم، اعتباری ندارد؛…

چکیده: نقد و بررسی سندی و محتوایی گزاره‌ها، برای نشان‌دادن تمایز روایات معصومان (ع) از گزاره‌های حدیث‌نما، ضرورتی انکارناپذیر است. بررسی سندی و محتوایی گزارۀ «المُلکَ یَبقَی مَعَ الکُفرِ وَ لا یَبقَی مَعَ الظُّلمِ»، نشان می‌دهد این جمله نه‌تنها سند معتبر ندارد، که برخی از حدیث‌پژوهان انتساب آن را به معصوم (ع) انکار کرده‌اند. افزون بر این، محتوای قابل قبولی نیز ندارد. سه مفهوم احتمالی این گزاره: «لزوم استمرار حکومت عادل هر چند کافر باشد و سقوط حکومت ظالم هر چند مؤمن باشد»، «دلالت استمرار و اضمحلال حکومت‌ها بر عدالت و عدم عدالت آنها» و «دلالت عدالت و ستم حکومت‌ها…

چکیده: مفهوم «امامت» از مفاهیم کلیدی قرآن کریم است که در نظام واژگان قرآنی از اهمیت فراوانی برخوردار است و در جهان بینی و نظام عقیدتی شیعه جایگاه ویژه‌ای دارد و بسیاری از اختلافات میان فرقه های اسلامی به علت کژ فهمی هایی است که از این موضوع و مصادیق آن داشته‌اند. از سوی دیگر اگر اصل امامت اثبات نشود، بسیاری از عقاید شیعه بی اساس و پایه میماند. هدف از این پژوهش بررسی میدان معنایی ظلم و امامت با روش میدان معنایی ایزوتسو در این پژوهش نشان میدهد که این واژه با «امامت» است. بررسی کاربست‌های قرآنی مفهوم چهار…

چکیده: ظلم و ستم امری نکوهیده و مخالف فطرت انسانی و بشری است، در دین اسلام نیز همواره به جهاد و مبارزه علیه ظلم و ستم دعوت شده است. همینطور ائمه اطهار(ع) و بویژه امام علی (ع) در سخنان خود به این مورد اشاره کرده اند. مبارزه علیه ظلم و ستم به عنوان یک ضرورت اساسی در حکومت اسلامی مطرح است، زیرا اساس اسلام بر عدالت و نفی هر گونه تبعیض است. در این مقاله به بررسی تصویر فنی ظلم در نهج البلاغه و تحلیل محتوایی و بلاغی شواهد آن پرداخته ایم. و به این نتیجه رسیدیم که امام علی…

چکیده براساس آموزه های دینی آن چه كه می تواند جامعه بشری را از ظلمات دوری از اخلاقیات و آلوده شدن به لجن زار فساد، ظلمات كج فهمی ها و بدعت ها، بی عدالتی و نارضایتی، ذلت و خواری، ناامنی و محو شدن ارزش های انسانی و تسلط نااهلان و ظالمان، نجات دهد؛ شناخت علل، مبانی و پیامدهای ظلم و ظلم پذیری و به تبع آن تلاش در رفع موانع فردی و اجتماعی در فرد و جامعه است. این پژوهش با استناد به بافت و سیاق آیات قرآن و روایات معصومین(ع) و دلالت های منطوق مستقیم و غیرمستقیم این متون…

چکیده آیین ها و آداب طهارت زرتشتیان یکی از وجوه نمایان دین زرتشتی است که در متون مقدس اوستایی ریشه دارد. به نظر می رسد این آیین ها که در دورانی پیش از زرتشت برای حفظ اجتماعات بشری از گزند پلیدی ها و بیماری ها مورد توجه بودند، با گذشت زمان و پیوستن به تعالیم دینی زرتشتیان، رنگ و بوی دیگری گرفتند. در این مقاله سعی شده است ابتدا پیش زمینه ی تاریخی این آیین ها مطرح شود و سپس با مطالعه و بررسی متون مقدس اوستایی، همه ی آیین هایی که در ارتباط با این مسئله طرح و سفارش…

چکیده: ابتدایی ترین نگاه به آیه لایمسه الا المطهرون چنین می نماید كه منطوق آیه در بیان حكم حرمت تماس بدون طهارت با نوشتار قرآن باشد. تامل در اندیشه و سخنان كسانی كه قایل به این حرمتند، نشان می دهد كه مطالعه آنها حصر توجه به ظاهر آیه است، در حالی كه تامل در مفهوم و محتوای این آیه با توجه به آیات پیش و پس آن و ژرف اندیشی در معانی واژگان مورد نظر، مفهومی را فراتر از آنچه فقیهان یاد كرده اند فراروی پژوهشگر می نهد. كوشش ما در این مقاله بر این است كه پیش از هر…

چکیده: ماهیت شناسی موضوعات فقهی، یکی از بایسته های فقهی موثر در کشف ملاکات احکام است. طهارت و نجاست از مسائل مهم فقهی است که شناخت ماهیت آنها، از حیث واقعی یا اعتباری بودن، ممکن است بخشی از احکام تعبدی در این حوزه را دستخوش تحولات اساسی کند. پرسشی که مطرح است این است که آیا طهارت و نجاست از امور واقعیه خارجیه است یا از امور اعتباریه جعلیه؟ لوازم و تبعات این دو دیدگاه چیست؟ بررسی ادله شرعیه وارده در این باب بیانگر این است که علی رغم عدم تصریح به ماهیت آن دو از حیث واقعی یا اعتباری…

چکیده: مساله طهارت و نجاست اهل کتاب به دلیل ضرورت معاشرت مسلمانان با ایشان اهمیت دارد. با اینکه مشهور نزد فقهای شیعه، نجاست اهل کتاب است، بسیاری از متاخران و متقدمان فقهای شیعه اهل کتاب را پاک می دانند و به جز اندکی از علمای اهل سنت، به طهارت اهل کتاب حکم داده اند. در عصر حاضر که ارتباطات، ضرورت اجتناب ناپذیری است و انسان ها با قطع نظر از نژاد، دین و مذهب با یکدیگر در تعامل هستند، باید مساله طهارت یا نجاست اهل کتاب تبیین شود. آن دسته از فقهایی که به طهارت اهل کتاب فتوا داده اند،…

چکیده در شریعت اسلام، طهارت به دو بخش ظاهر و باطن تقسیم شده است. در دانش عرفان نیز که طریقت و حقیقت دین را در برگرفته است، این دو وجه از اهمیت ویژه‌­ای برخوردار است؛ هرچند بر وجه باطنی آن تأکید بیشتری شده است. در نزد عارفان مسلمان، طهارت ظاهری مقدمه‌ی طهارت باطنی است. طهارت نیز شرط دریافت فیوضات الاهی است که موجب رهایی انسان از وابستگی به کثرات و سبب نزدیکی او به افق وحدت، در عالم درون و برون می­شود. از آن‌جا که خطر جدی ناپاکی، انسان معاصر را تهدید می­کند و در نتیجه مانع بهره‌مندی او از…