پایان نامه ها

چکیده: موسی بن جعفر الکاظم (ع) که در نیمه دوم قرن دوم هجری قمری رهبری شیعیان را بر عهده داشت، هفتمین امام شیعیان به شمار می‌رود؛ از آن حضرت به‌مانند دیگر امامان شیعی روایات فراوانی درباره تعالیم اسلامی نقل شده است؛ برخی از این روایات در زمینه‌های مرتبط با قرآن همچون تفسیر، تأویل، جایگاه قرآن و روش استنباط از آن و … است. بررسی مسائل تاریخی این دوره از خلافت مسلمانان آشکار می‌سازد که حاکمان عباسی پس از تأسیس خلافت خود و از میان برداشتن رقیبان تنها با یک رقیب، عموزادگان علوی که به نام آن‌ها خلافت را از دست…
 چکیده: امام موسی ک اظم (ع) در میان امامان دوازده‌گانه شیعه، به کثرت اولاد مشهور است. در مورد تعداد فرزندان ایشان اقوال متفاوتی وجود دارد، اما قوی‌ترین نظر در این زمینه، متعلق به شیخ مفید است که 37 فرزند شامل هجده پسر و نوزده دختر، برای آن حضرت ذکر کرده است. بررسی تاریخی نشان می‌دهد که فرزندان امام کاظم (ع) نقش برجسته‌ای در گسترش تشیع داشته‌اند. برترین فرزند ایشان، امام علی ‌بن موسی (ع) است که در یازدهم ذی‌القعده سال 148 هجری در مدینه متولد گردیده و در آخر ماه صفر سال 203 در شهر طوس به‌دست مأمون عباسی به…
چکیده: پژوهش حاضر به بررسی روند تشکیل سازمان وکالت در عصر ائمه و مهم‌ترین علل شکل‌گیری این سازمان، محدوده فعالیت این نهاد، از بعد زمانی و مکانی و فراز و فرودهای آن پرداخته است. عوامل مؤثر بر تشکیل سازمان وکالت از امام صادق (ع) تا حضرت مهدی (عج) عبارتند از: 1- شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ائمه مقارن با حکومت عباسیان که جوی توأم با خفقان و ظلم ایجاد نموده بودند؛ 2- در سایه سخت‌گیری‌ها و محدودیت‌های عباسیان، ارتباط ائمه با شیعیان، به جهت حفظ جان ائمه و شیعیان و ممانعت از حساسیت بیشتر حکومت، توسط وکلا صورت می‌گرفت؛ 3-…
چکیده: پس از آنکه خلافت امویان با کمک ایرانیان به پایان رسید و منقرض شد از سال 132 هـ. ق خلفای عباسی روی کار آمدند و پایه‌های حکومت خود را تحکیم کردند. آنان مدعی بودند که بعد از به قدرت رسیدن، امور را به خاندان پیامبر (ص) یعنی ائمه معصومین (ع) زمان خود می‌سپاریم. امّا وقتی در رأس امور قرار گرفتند دشمنی با آل علی (ع) را آغاز کرده و اقدام به حبس و شکنجه و قتل شیعیان نمودند. آنان با اخذ مالیات‌های گزاف از علویان به آزار آنان می‌پرداختند. شیعیان هم در پیروی از امامان عصر خود به امر…
چکیده: سازمان دعوت عباسیان و سازمان وکالت امامیه دو سازمان مخفی بودند که در قرون دوم و سوم هجری در سرزمین‌های اسلامی فعالیت می‌کردند. امامان شیعه (ع) در زمان حضور خود، از تشکیلات وکالت برای ایجاد ارتباط با شیعیان در تمام نقاط قلمرو اسلامی استفاده می‌کردند. عباسیان نیز در رفتاری مشابه، از داعیان برای بسط و گسترش دعوت خود بهره می‌بردند. این‌که این دو سازمان چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با هم داشته‌اند، مهم است؛ زیرا با بررسی ویژگی‌هایی نظیر بسترهای پیدایش، اهداف، اصول سازمانی و منابع مالی آن‌ها و دیگر محورهای مربوط، امکان قضاوت درست تاریخی نسبت به عملکرد امامان…
چکیده: دین مبین اسلام در عربستان ظهور کرد، سرزمینی که مردم آن دارای تمدنی بسیار ابتدایی و فاقد هر نوع فرهنگ چشمگیری بودند، با وجود این خود را هم بی‌نیاز از کوشش در فرا گرفتن دانش‌ها و کتاب و سنت و کسب علم می‌دیدند. آنان چنان بی‌اعتنا و بی‌قید به علوم بودند که کار فرهنگی و علمی مهمی از آن‌ها دیده نشد و ضبط نگردید. ولی اسلام تحرک علمی گسترده‌ای را در میان اعراب و ملل دیگر اسلامی ایجاد کرد و تمامی ملل تازه مسلمان به همراه اعراب در زیر پرچم اسلام جنبش علمی مهم و گسترده‌ای را به وجود…
چکیده: در این رساله، پس از فصل اوّل که به کلیات تحقیق مربوط می‌شود؛ در فصل دوم به‌طور گسترده به مفهوم‌شناسی دو واژه «عقل» و «تربیت» پرداخته شده است. درباره واژه عقل، نخست مفاهیم متفاوت عقل در علوم گوناگون را بررسی، سپس درباره مفهوم عقل، در مباحث تربیتی از نگاه متون دینی به‌ویژه روایت هشام بحث کرده‌ایم؛ در فصل سوم در پاسخ به این پرسش که «عقل ورزی در تعبیر دینی از چه عناصری تشکیل می‌شود»، آمده است که انسان متدین و مسلمان برای عقل ورزی و تربیت عقلانی، به دو عنصر «علم نافع» و «عمل صالح» نیاز دارد. گوهر…
چکیده: نوشتار حاضر، به تبیین وحدت اسلامی از دیدگاه امام کاظم (ع) و امام رضا (ع) بر اساس سخنان، سیره عملی و نوع عملکرد آنان در قبال حکومت و خلیفه حاکم در زمان خویش، راهکارهای عملی برای وحدت، جلوه‌ها و نمادهای وحدت اجتماعی مسلمانان را از منظر آن‌ها تجزیه و تحلیل می‌کند. این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است: نویسنده در فصل اوّل به بررسی مفهوم قول و سیره در لغت و اصطلاح پرداخته، اصول ثابت و متغیر سیره و حجیت سیره امام کاظم (ع) و امام رضا (ع) را درباره وحدت سیاسی و اجتماعی و ادلّه حجیت سیره…
چکیده: در دیدگاه امام کاظم (ع)، عقل از مراتب مختلفی برخوردار بوده و در هر مرتبه به سطحی از ادراکات و معارف دست می‌یابد. استکمال عقل و شکوفایی آن از طریق به‌کارگیری مراتب اولیه عقل، انجام طاعات و دوری از معاصی و پیروی کامل از اهل‌بیت (ع) میسر است و در مرتبه عقل استدلالی و برهانی، انسان می‌تواند با بهره از اصول اولیه و صورت‌های استدلالی به نتایجی معتبر در معارف دینی و از جمله مقوله توحید دست یابد و اعتبار این امورِ عقلی و برهانی، اعتباری ذاتی است.
چکیده: این رساله با موضوع «تأویل از دیدگاه اسماعیلیه و امامیه» در چهار فصل نگارش شده است؛ در فصل اول به تعریف لغوی و اصطلاحی تأویل، فرق تأویل با تفسیر، موارد استعمال تأویل در قرآن، تعریف محکم و متشابه، آیا راسخین در علم عالم به تأویل قرآن هستند؟ پیشینه تأویل، عوامل پدید آمدن تأویل و تفسیر به رأی پرداخته می‌شود؛ در فصل دوم به دیدگاه تأویلی اسماعیلیه پرداخته می‌شود، بدین صورت که در ابتدا به فرقه‌های اسماعیلیه و القاب اسماعیلیه اشاره می‌شود؛ سپس عقاید و جهان‌بینی اسماعیلیه مورد بررسی قرار می‌گیرد و بعد به تأویلات اسماعیلیه (تأویل عددی و غیر…
 چکیده: روش معیار که باید در تفسیر قرآن به‌عنوان الگو قرار گیرد، روش تفسیری معصومین (ع) است. لکن در تاریخ تفسیر شیعه علی‌رغم اهمیت این مطلب تحلیل و بررسی‌های عمیقی در این زمینه به انجام نرسیده است. این رساله متکفل چالش و بررسی پیرامون روش علی بن موسی‌الرضا (ع) گردیده تا با تعمق در روایات تفسیری و مستندات قرآنی به‌جامانده از آن حضرت گامی در راه احیاء تفسیر آن حضرت برداشته شود. از تحلیل و بررسی در روایات امام رضا (ع) می‌توان برخی از مبانی نظیر جاودانگی قرآن، جهانی بودن قرآن، وحیانی بودن لفظ قرآن و … را کشف کرد….
 چکیده: شناخت فضای صدور روایات معصومان (ع) آن‌چنان اهمیت دارد، که گاه بدون در نظر گرفتن آن، به فهمی نادرست و چه‌بسا گمراه‌کننده خواهیم رسید. به عبارت دیگر در بسیاری از موارد باید بدانیم که معصوم، در هنگام بیان سخن یا انجام عمل خود در چه شرایطی است؟ یا مخاطب در چه وضعیتی قرار دارد؟ و از این دست مجهولات که باید به آن‌ها پاسخ روشنی داده شود. احادیث امام رضا (ع) هم از این قاعده مستثنا نیستند و برای شناخت بهتر و صحیح آن‌ها باید به قرائن مقامی‌ (فضای صدور) عصر حضرت دقت بیشتری مبذول داشت. به کمک روایات…
خروج از نسخه موبایل