مقالات

چکیده خاندان نوبخت یکی از خاندان­ های دانش­ دوست ایرانی (از خطه خوزستان فعلی)­ بودند که در عصر اول عباسی تلاش زیادی در راه احیای فرهنگ ایران باستان و پیوند اندیشه­ های ایرانی با اندیشه ­های شیعه از خود نشان دادند. اگر چه با ورود اسلام به ایران ساختار طبقات اجتماعی، آن‌گونه که در سابق بود، در هم­ ریخت؛ اما بعضی از خاندان­‌های دانش ­پژوه مانند خاندان نوبخت، با استخدام در کادر اداری و دیوانی، ضمن این­که موقعیت سابق خود را حفظ کردند؛ حافظ و ترویج­ دهنده بسیاری از آداب و سنت‌­های اصیل نیاکان خود در بین مسلمین شدند. خاندان…

چکیده در مورد سال و ماه و حکومت همزمان با وقوع قیام توابین، در منابع نخستین تاریخ اسلام، اقوال مختلف بلـکه متضادی ذکر شده که مجمـوعاً شـامل هفت قول است. و گاه در یک منبع، در ذکر زمان حوادث مربوط به توابین، تاریخ­ هایی بیان شده­ است که با یکدیگر ناسازگارند. نویسنده مقاله توانسته است با مقایسه زمان­ های بدست داده شده در منابع متقدم و استفاده از شواهد تاریخی و نیز بهره ­گیری از نقشه مسیر حرکت توابین و همچنین با محاسبه مسافت طی شده توسط توابین براساس منازلی که از کتاب­ های جغرافیای تاریخی به­ دست آمده­ است…

چکیده جایگاه برجسته شیخ صدوق در منابع حدیثی شیعه بر همگان آشکار است و روایاتی که وی از میان اصول و سایر کتب از طریق مشایخش گرد آورده، طی قرون متمادی به عنوان یکی از منابع اصلی و مورد اعتماد شیعه امامیه در موضوعات مختلف به شمار می‌آمده است. از طرفی موضوع غیبت حضرت ولی عصر(عج) از زمان غیبت صغری تاکنون، یکی از موضوعات جنجالی در میان امامیه و سایر فرق شیعه بوده و همواره از سوی دیگران در این زمینه شبهاتی القاء می‌شده است. شیخ صدوق با توجه به اهمیت این موضوع در عصر خود و مشکلاتی که به…

چکیده انتساب تفسیر امام حسن عسکری(ع) در بین علما، همواره محل بحث و اختلاف‌ نظر بوده است. یکی از دلایل مهم مخالفان این تفسیر، ضعف سند آن است. مقالۀ حاضر با تحلیل سند این تفسیر و بررسی دیدگاه‌های مختلف در این زمینه، در صدد بررسی انتساب این تفسیر است. تحلیل سند تفسیر نشان می‌دهد که برخی از افراد سلسلۀ سند که شامل استرآبادی و راویان این تفسیر می‌شود، مجهول‌الحال‌اند؛ از این‌رو، سند تفسیر ضعیف است و انتساب این تفسیر به امام حسن عسکری(ع) ممکن نیست. در این بین، تنها راه ممکن در اعتبار بخشیدن به آن، استناد به اعتماد شیخ صدوق…

چکیده راهی ناپیموده در حوزهٔ پژوهش های اخلاق اسلامی وجود دارد که آثار عمیقی در رفتار فرد می تواند داشته باشد. این راه را می توان «اخلاق معیاری» نامید که در میراث اخلاقی ما جز اشاراتی بر آن نمی توان یافت. اخلاق معیاری می کوشد «کارنامهٔ اخلاقی فعلی فرد» را در اختیار او قرار دهد و معیارهایی برای وی فراهم آورد که به کمک آن نه تنها بتواند نفس خود را محک بزند که مثلاً خلق نیکوی صداقت را به واقع داراست، یا از خُلقی سوء مانند حسد مبراست، بلکه از وضعیت کلی اخلاقی خویش نیز آگاه شود. برخی آیات…

چکیده به سبب آنکه عواطف و احساسات، تأثیر فراوانی در بروز رفتارها دارند، تربیت عاطفی اهمیت بسیاری دارد؛ اما مسئله‌ی پژوهش این است که امروزه، جای اندیشه‌های اسلام و به‌طور خاص، نهج‌البلاغه برای تربیت عاطفی در کنار آموزه‌های سایر مکاتب تربیتی، خالی است؛ بنابراین، در پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی، اصول و روش‌های تربیت عاطفی با تأکید بر دیدگاه امام علی «علیه‌ السلام» بررسی شده است. ابزار پژوهش، فیش بوده و داده‌ها، به­ صورت کیفی تجزیه ‌و تحلیل شده‌اند. هدف پژوهش، ارائه‌ی اصول و روش‌های کاربردی به متولیان امر تعلیم و تربیت است تا بتوانند با الهام گرفتن…

چکیده یکی از خصوصیّات برجسته انسان نسبت به دیگر موجودات، برخورداری از نیروی عاطفه است. این نیرو یکی از ملزومات زندگی اجتماعی به شمار می رود. انسان ها در پرتو دلبستگی به یکدیگر، زندگی تشکیل می دهند و با از خود گذشتگی و ایثار به این زندگی ادامه می دهند و به پرورش نسل های بعد از خود می پردازند. در قرآن و روایات ائمّه(ع) نیز به مصادیق مثبت عاطفه همچون ایثار، محبّت، خشم در مقابل ظلم و مقابله با کینه، حسد، بُخل و رذایل دیگر بسیار اشاره شده است. با توجّه به اهمیّت مسئله در امر تربیت و فراوانی…

چکیده: این مقاله به شرح كلام امیرمومنان علی «علیه السلام» در خصوص صفات شیعیان می پردازد. از جمله این صفات، ستایش دیگران است. این فقره، به بایسته ها و نبایسته های ستایش و تمجید از دیگران می پردازد. اینكه آیا در اسلام، ستایش و تمجید دیگران، امری پسندیده و نیكوست یا ناپسند؟ پاسخ آن، بسته به شرایط و موارد دارد؛ یعنی چنان نیست كه ستایش از هركس، در هر جا، به هر شكل پسندیده باشد و یا كتمان صفات نیك دیگران و نستودن آنان ناپسند؛ بلكه گاهی ستایش و تمجید واجب، گاهی مستحب، و گاهی درمانگر برخی بیماری های اخلاقی…

چکیده: پروردگار متعال می خواهد که همه ما سرشار از نیرو و اشتیاق باشیم و جسم، ذهن و روحی سالم داشته باشیم. بی تردید، زندگی پر نشاط و با طراوت منظور پروردگار است و ذهنیت های نادرست، این وضعیت مطلوب را برهم می زند. یکی از ذهنیت های نامطلوب، «حسادت» است که باید علل و زمینه های رشد آن را در خانواده، جامعه و از همه مهم تر، در خود جست و جو کرد و با توجه به آثار نامطلوب جسمی و روانی که در ما ایجاد می کند، با به کارگیری شیوه های اخلاقی و علمی، از بروز آن…

چکیده آموزه های اسلام رذایل اخلاقی را از منابع اصلی تهدید سلامت روان می داند. این پژوهش توصیفی، به منظور بررسی نقش صفات اخلاقی «کبر»، «حرص» و «حسد» در پیش بینی روان آزردگی انجام گرفته است. بدین منظور، 384 نفر از دانشجویان دانشگاه «آزاد اسلامی» خمین به روش «نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای» انتخاب شدند. از پرسش نامه های پنج عاملی «شخصیت»، مقیاس های اسلامی «حرص – قناعت»، «تکبر – تواضع» و «حسادت» برای جمع آوری داده ها استفاده شده و با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل صورت گرفته است. نتایج نشان…

چكیده پژوهش حاضر با هدف ساخت آزمون سنجش حسادت صورت گرفت؛ به همین منظور ابتدا آموزه‌های اسلامی درباره نشانگان حسد از قرآن و احادیث به صورت توصیفی گردآوری و سپس دسته‌بندی، تلفیق، تجزیه و تحلیل شد. در مرحله بعد به استناد این نشانه‌ها و به كمك روش‌های روان‌سنجی و مباحث آماری، آزمونی چهل ماده‌ای طراحی و تدوین شد. میانگین نظرات بیست نفر از كارشناسان و متخصصان مسائل اسلامی و روان‌شناسی، نمره روایی 87.6 درصد را نشان می‌دهد؛ بنابراین، آزمون از روایی محتوایی بالایی برخوردار است. اعتبار آزمون با اجرا بر روی 353 نفر آزمودنی واقعی و با استفاده از فرمول‌ها…